ژئومورفولوژی
علم بررسی پیکربندی کلی سطح زمین بهویژه مطالعهٔ ردهبندی و توصیف و ماهیت منشأ و چگونگی تشکیل سیماهای سطحی زمین و رابطهٔ آنها با ساختارهای ز / From Wikipedia, the free encyclopedia
ژئومورفولوژی (به انگلیسی: Geomorphology) یا زمینریختشناسی[1] علم مطالعه سیستماتیک و بینرشتهای زمینچهرها و مناظر آنها بهعلاوه فرایندهای درونی و بیرونی کره زمین است که اشکال را خلق و آنها را تغییر میدهند.[2] ژئومورفولوژی شاخهای از رشتهٔ جغرافیای طبیعی است که به بررسی چگونگی بهوجود آمدن اشکال مختلف طبیعی در سطح زمین میپردازد و تغییرات حاصل از عوامل درونی و بیرونی زمین را بر روی این اشکال دنبال میکند تا بتواند رفتار آنها را تبیین نموده و به پیشبینی آینده آن نایل شود. هدف از این علم، مطالعه اجزای اصلی تشکیل دهندهٔ ناهمواریها است و از روش اصولی توصیف علمی ناهمواری شامل شناسایی اجزای متفاوت عوارض زمین و چگونگی روابط بین آنها و طبقهبندی این عوارض بهصورت سیستماتیک بهره میگیرد.[3]
ژئومورفولوژی | ||||||||||||
علوم زمین زمینشناسی جغرافیای طبیعی اصول مهم | ||||||||||||
لندفرم . فرآیند . هوازدگی . فرسایش . رسوبگذاری
| ||||||||||||
ژئومورفولوژی دانشی است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی شکل گرفت و با تلاش دانشمندان علوم زمین به قوانین و اصول علمی خود رسید. این علم امروزه مبتنی بر مقایسه ناهمواریها و همچنین تعیین اشکال اولیه آنها و بالاخره شناسایی فرایندها و محیطهای ریختاقلیمی است و دارای دو گرایش اصلی ژئومورفولوژی نظری (محض) و ژئومورفولوژی عملی (کاربردی) است. امروزه ژئومورفولوژی در دانشگاههای دنیا بهعنوان زیرشاخهای از علوم زمین و در ایران نیز به عنوان گرایشی از جغرافیای طبیعی و هم بهصورت رشتهای مستقل (در مقاطع تحصیلات تکمیلی) در دانشگاهها تدریس میشود.
مطالعه و بررسی فرایندهای مختلف تغییردهندهٔ چهره زمین با استفاده از ابزارها و تکنیکهای گوناگون مهمترین رویکرد دانش ژئومورفولوژی است که در این میان ماهیت فرایندهای مختلف (فرایندهای رودخانهای، بادی، دامنهای، یخچالی، ساحلی، زمینساختی، رسوبی و زیستی) و زمینچهرهای پدید آمده توسط آنها و تغییرات آن در طول زمان مورد بررسی قرار میگیرد. به دلیل گستردگی قلمرو مطالعه ژئومورفولوژی، این علم با سایر دانشها و بهویژه علوم طبیعی ارتباط و پیوستگی تنگاتنگی دارد و از قوانین علوم دیگر در بررسیهای ژئومورفولوژی استفاده زیادی میشود. از سوی دیگر بررسی مسائل ژئومورفولوژی و نتایج حاصل از تحقیقات آن در بسیاری از علوم طبیعی و انسانی (شهرسازی، گردشگری، آمایش سرزمین و…) با استفاده از فنون جغرافیا دارای کاربرد و اهمیت فراوان است.