گلبدین حکمتیار
جنگسالار افغان / From Wikipedia, the free encyclopedia
گلبدین حکمتیار مرادی شاه قریه دومکانی (متولد ۵ تیر ۱۳۲۶ در ولایت مرادان پکتیا ) جنگسالار، سیاستمدار و نخستوزیر سابق افغانستان است.[1] وی یکی از رهبران اصلی مجاهدین افغانستان در جنگ با شوروی بود. پس از سقوط حکومت محمد نجیب الله وی طی توافقنامه پیشاور به سمت نخستوزیری رسید اما اختلافات میان رهبران منجر به جنگهای کابل در دهه ۱۹۹۰ شد. بسیاری از مردم افغانستان وی را عامل کشتار بسیاری از مردم افغانستان و تخریب شهرهای مختلف افغانستان در دوره جنگهای داخلی میدانند.[2][3]
گلبدین حکمتیار مرادی شاه قریه دومکانی مشهور به قضاب کابل | |
---|---|
نخستوزیر افغانستان | |
دوره مسئولیت ۲۶ ژوئن ۱۹۹۶ – ۱۱ اوت ۱۹۹۷ | |
رئیسجمهور | برهانالدین ربانی |
پس از | احمدشاه احمدزی |
پیش از | عبدالرحیم غفورزی |
دوره مسئولیت ۱۷ ژوئن ۱۹۹۳ – ۲۸ ژوئن ۱۹۹۴ | |
رئیسجمهور | برهانالدین ربانی |
پس از | عبدالصبور فرید کوهستانی |
پیش از | ارسلا رحمانی دولت |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۲۶ ژوئن ۱۹۴۷ (۷۶ سال) |
حزب سیاسی | حزب اسلامی گلبدین حکمتیار |
محل تحصیل | دانشگاه کابل (اخراجشده) |
قومیت | پشتون |
پیشینه نظامی | |
وفاداری | حزب اسلامی (۱۹۷۵–۱۹۷۷) حزب اسلامی گلبدین حکمتیار (۱۹۷۷–۲۰۱۶) |
سالهای خدمت | ۱۹۷۵–۲۰۱۶ |
جنگها و عملیاتها | جنگ شوروی در افغانستان جنگ افغانستان (۱۹۷۸–تاکنون) جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۲–۹۶) جنگ افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴) جنگ افغانستان (۲۰۱۵-اکنون) |
در سال ۱۹۷۱ به جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری برهانالدین ربانی پیوست. یک سال بعد به جرم قتل سیدال سخندان، دانشجویی افغان در دانشگاه کابل که طرفدار مائوئیسم بود، دستگیر شد[4] اما بعداً در پی یک عفو عمومی آزاد گردید. پس از آزادی به سازمان جوانان مسلمان پیوست[5] و بعدها پس از آن به پاکستان رفت.
حزب اسلامی او در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی برای مبارزه علیه دولت کمونیستی وقت افغانستان در سال ۱۹۷۹ توسط سیا و با هماهنگی سازمان اطلاعات نظامی پاکستان تأمین مالی میشد.
پس از سقوط دولت محمد نجیبالله در سال ۱۹۹۲ دولت اسلامی افغانستان طبق پیمان پیشاور تأسیس گشت.[6] تمام احزاب افغانستان در سال ۱۹۹۲ با آن توافق کردند و متحد شدند، به غیر از حزب اسلامی گلبدین حکمتیار که آن را نپذیرفت. در این زمان به حکمتیار پیشنهاد نخستوزیری داده شد[7] اما او درصدد حاکمیت کامل در افغانستان بود.[8]
وی سریعاً بمباران شهر کابل را آغاز نمود[9] که باعث شروع دورهٔ جدیدی از جنگ داخلی در افغانستان در سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ شد.[10] در این جنگها تنها در شهر کابل بیش از ۵۰٬۰۰۰ غیرنظامی کشتهشده و موج عظیمی از مهاجرتها از افغانستان بخصوص از شهر کابل آغاز شد.
در همین حال او به عنوان نخستوزیر افغانستان در بین سالهای ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ و همچنین در سال ۱۹۹۶ پیش از بهروی کار آمدن طالبان نقش ایفا کرد.
در زمان طالبان به تهران گریخته و در آنجا ساکن گردید و در سال ۲۰۰۲ ایران را به مقصد پاکستان ترک کرد. پس از آن در پاکستان فعالیتهای نظامی خود را علیه دولت حامد کرزی و نیروهای بینالمللی کمک به امنیت پیش گرفت.
او تا سال ۲۰۱۶ با تمام حکومتهایی که در افغانستان به قدرت رسیده بودند از جمله جمهوری افغانستان، جمهوری دموکراتیک افغانستان، دولت اسلامی افغانستان، امارت اسلامی افغانستان، دولت انتقالی افغانستان و دولت حامد کرزی و پس از آن با دولت اشرف غنی جنگیدهاست.
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۹۳ افغانستان طرفداران خود را به شرکت در انتخابات دعوت کرد و بهطور تلویحی از قطبالدین هلال (معاون سابقش) حمایت کرد، وی فقط ۲٫۷ درصد از آراء را کسب کرد.[11]
حکمتیار بیش از ۱۵ سال به صورت مخفی زندگی کرد و نامش در فهرست تحریمهای سازمان ملل متحد قرار داشت.[12] در سال ۲۰۱۶ توافقنامهٔ صلحی میان دولت افغانستان به رهبری محمد اشرف غنی و حزب اسلامی امضا شد،[13][14] که بر اساس آن دولت ضمانت کرد که در بدل برقراری آتشبس، به گلبدین حکمتیار و دیگر رهبران شورشی حزب اسلامی او مصونیت قضایی اعطا کرده و نام او را از فهرست تحریمهای سازمان ملل حذف کند.