اثرات جانبی
From Wikipedia, the free encyclopedia
اثرات جانبی (خارجی) (به انگلیسی: Externality) وقتی وجود خواهند داشت که یک بنگاه یا فرد میتواند فعالیتی را انجام دهد که بهطور مستقیم بر دیگران (بنگاه یا فرد دیگر) اثر (مثبت یا منفی) بگذارد، لیکن به ازاء آن پولی پرداخت یا دریافت نمیکند. به این معنی که فرد یا بنگاه ایجادکننده اثر جانبی هزینهها یا منافع ناشی از این عمل را در محاسبات خود وارد نمیکند. تعریف بالا با وجود ساده بودن، دارای نکته مهمی است که میتواند منشأ بعضی از ابهامها بشود. هنگامی که میگوییم بهطور مستقیم، منظور کنارگذاشتن هر گونه اثری است که به وسیله قیمتها انتقال مییابد. یعنی اثر جانبی وجود دارد اگر مثلاً بهرهوری یک ماهیگیر از منتشر شدن ضایعات پالایش نفت در نزدیکی صیدگاه متأثر شود، اما نه از طریق سودآوری ماهی گیر که از قیمت نفت متأثر میگردد. اثر نوع اخیر [ که توسط وینر (۱۹۳۱) به اثرات خارجی معروف شد] در هر بازار رقابتی وجود دارد، اما هیچ نوع عدم کارایی را ایجاد نمیکند. درواقع، با فرض رفتار قیمتپذیری، بازار بهطور دقیق سازوکاری است که یک نتیجه بهینه پارتو (بهینه اجتماعی) را ایجاد میکند. این نشان میدهد که وجود یک اثر جانبی، نه فقط یک پدیده تکنولوژیکی، بلکه حاصل کارکرد مجموعهای از بازارهای موجود است.