ایوان چهارم
تزار ستمگر امپراتوری روسیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
ایوان چهارم واسیلیویچ (به روسی: Ива́н Четвёртый, Васи́льевич)[persian-alpha 1] (۲۵ اوت ۱۵۳۰ میلادی - ۲۸ مارس [سبک قدیمی: ۱۸ مارس] ۱۵۴۸)[2] که معمولاً به عنوان ایوان مخوف شناخته میشود،[یادداشت 1][3][4][5] شاهزاده بزرگ مسکو و تمام روسیه از سال ۱۵۳۳،[6][7][8] و تزار تمام روسیه، از ۱۵۴۷ تا زمان مرگش در ۱۵۸۴ بود.[9][10] او اولین پادشاه روسیه بود که به عنوان تزار، تاج گذاری کرد.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
ایوان چهارم | |||||
---|---|---|---|---|---|
تزار همه روسها | |||||
سلطنت | ۲۶ ژانویه [سبک قدیمی: ۱۶ ژانویه] ۱۵۴۷ – ۲۸ مارس ۱۵۸۴ | ||||
تاجگذاری | ۲۶ ژانویه [سبک قدیمی: ۱۶ ژانویه] ۱۵۴۷ | ||||
پیشین | خودش بهعنوان شاهزاده بزرگ | ||||
جانشین | فیودور یکم | ||||
شاهزاده بزرگ مسکو و همه روسها | |||||
سلطنت | ۱۳ دسامبر [سبک قدیمی: ۳ دسامبر] ۱۵۳۳ – ۲۶ ژانویه ۱۵۴۷ | ||||
پیشین | واسیلی سوم | ||||
جانشین | خودش بهعنوان تزار همه روسها | ||||
نایب السلطنه | النا گلینسکایا (۱۵۳۳–۱۵۳۸) | ||||
زاده | ۲۵ اوت [سبک قدیمی: ۱۵ اوت] ۱۵۳۰ کولومنسکویه، دوکنشین بزرگ مسکو | ||||
درگذشته | ۲۸ مارس [سبک قدیمی: ۱۸ مارس] ۱۵۸۴ (۵۳ سال) مسکو، روسیه تزاری | ||||
آرامگاه | کلیسای جامع فرشته مقرب، مسکو | ||||
همسران | فهرست
| ||||
فرزند(ان) | فهرست
| ||||
| |||||
دودمان | روریک | ||||
پدر | واسیلی سوم | ||||
مادر | النا گلینسکایا |
ایوان چهارم بزرگترین پسر واسیلی سوم از همسر دومش النا گلینسکایا و نوه ایوان سوم و سوفیا پالایولوژینا بود. او پس از مرگ پدرش در سه سالگی جانشین او شد. گروهی از اصلاح طلبان حول ایوان جوان متحد شدند و او را در سال ۱۵۴۷ و در سن ۱۶ سالگی به عنوان تزار تمام روسیه تاج گذاری کردند. مشخصا سلطنت ایوان منجر به تبدیل روسیه از یک دولت قرون وسطایی به یک امپراتوری تحت فرمان یک تزار شدهبود اما هزینه زیادی برای مردم آن و اقتصاد طولانی مدت این کشور داشت.
ایوان در سالهای اولیه سلطنت خود با گروهی از اصلاح طلبان موسوم به شورای برگزیده حکومت کرد و زمسکی سوبور را تأسیس کرد، مجمع جدیدی که توسط تزار تشکیل داده شدهبود. او همچنین قوانین حقوقی روسیه مورد بازنگری قرار داد (۱۵۵۰) و اصلاحاتی از جمله عوامل خودگردانی محلی و همچنین تأسیس اولین ارتش دائمی روسیه به نام استرلتسی را ارائه کرد. ایوان خانات قازان و آستراخان را فتح کرد و قلمرو روسیه را به میزان قابل توجهی گسترش داد.
ایوان پس از تثبیت قدرتش، خود را از شر مشاوران شورای منتخب خلاص و جنگ لیوونی را آغاز کرد که روسیه را ویران و منجر به از دست رفتن لیوونی و اینگریا شد اما به او اجازه داد تا کنترل استبدادی بیشتری بر اشرافیان روسیه داشته باشد که او با استفاده از اولین پلیس سیاسی روسیه، اپریچنیکی، شدیداً دست به پاکسازی زد. سالهای بعدی سلطنت ایوان با قتلعام نووگورد (۱۵۷۰) و سوزاندن مسکو توسط تاتارها (۱۵۷۱) مشخص شد.
ایوان به دنبال پیشرفتهای فرهنگی بود مانند واردات اولین ماشین چاپ به روسیه. او همچنین چندین فرایند را آغاز کرد که برای قرنها ادامه داشت از جمله تعمیق ارتباطات با سایر کشورهای اروپایی به ویژه انگلستان، نبردهایی علیه امپراتوری عثمانی، و فتح آهسته سیبری.
منابع معاصر گزارشهای متفاوتی از شخصیت پیچیده ایوان ارائه میدهند. او به عنوان فردی باهوش و مؤمن توصیف شد، اما همچنین مستعد پارانویا، خشم و شیوع فصلی بیثباتی ذهنی بود که با افزایش سن بدتر میشد.[11][12][13] مورخان عموماً بر این باورند که او در یک حمله خشمناک، پسر ارشد و وارث خود، ایوان ایوانویچ را به قتل رساند؛[14] همچنین ممکن است باعث سقط جنین فرزند آخر نازاده نیز شده باشد. این باعث شد که پسر کوچکترش، فیودور ایوانویچ که از نظر سیاسی بیتاثیر بود، تاج و تخت را به ارث ببرد، مردی که حکومتش و مرگ بدون فرزند وراثش، مستقیماً به پایان سلسله روریک و آغاز زمان مشکلات منجر شد.