Ադամ Չարտորիսկի
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ադամ Եժի (Յուրի) Չարտորիսկի (հունվարի 14, 1770(1770-01-14)[1][2][3][…], Վարշավա, Ռեչ Պոսպոլիտա[4] - հուլիսի 15, 1861(1861-07-15)[1][2][3][…], Մոնֆերմել[4]), լեհական և ռուսական քաղաքական և պետական գործիչ։
Ադամ Չարտորիսկի | |
Մասնագիտություն՝ | դիվանագետ, թարգմանիչ, դրամատուրգ, բանաստեղծ, քաղաքական գործիչ, գրող, ռազմական գործիչ, տարածքների սեփականատեր, պետական գործիչ և Q114009160? |
---|---|
Ծննդյան օր | հունվարի 14, 1770(1770-01-14)[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Վարշավա, Ռեչ Պոսպոլիտա[4] |
Վախճանի օր | հուլիսի 15, 1861(1861-07-15)[1][2][3][…] (91 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Մոնֆերմել[4] |
Թաղված | Church of the Assumption in Sieniawa |
Դինաստիա | House of Czartoryski? |
Քաղաքացիություն | Ռեչ Պոսպոլիտա, Ռուսական կայսրություն, Kingdom of Poland և Լեհաստան[5] |
Հայր | Adam Kazimierz Czartoryski? |
Մայր | Իզաբելա Չարտորիյսկայա |
Ամուսին | Anna Zofia Sapieha?[6] |
Զավակներ | Władysław Czartoryski?, Witold Czartoryski? և Izabella Elżbieta Działyńska? |
Ինքնագիր | |
Պարգևներ | |
Ալեքսանդր I կայսեր մտերիմներից, Գաղտնի կոմիտեի (ռուս.՝ «Негласный комитет») անդամ, 1804—1806 թվականներին՝ արտաքին գործերի մինիստր։ Առաջադրել է Ալեքսանդր 1-ի իշխանության ներքո լեհական բոլոր հողերի միավորման ծրագիր։ 1815 թվականից Լեհական թագավորության սենատոր էր։ 1830-1831 թվականներին Լեհական ապստամբության ժամանակ եղել է Ազգական կառավարության ղեկավար, խոչընդոտել է սոցիալական և քաղաքական վերափոխումների անցկացմանը։ Ապստամբության պարտությունից հետո տարագրվել է։ Չարտորիսկիի փարիզյան նստավայրը («Տոթել Լամբեր») դարձել է պահպանողական-միապետական վտարանդիների կենտրոն, իսկ նրա կողմնակիցները նրան հայտարարել են «դե ֆակտո թագավոր»։ Զարգացրել է արմական տերությունների օժանդակությամբ Լեհաստանի անկախության վերականգնման ծրագիր։