Անտիոքոս IV Եպիփանես
Սելևկյան արքա / From Wikipedia, the free encyclopedia
Անտիոքոս IV Եպիփանես (մոտ. մ.թ.ա. 215 – մ.թ.ա. 164 նոյեմբեր/դեկտեմբեր)[6]՝ հույն հելլենիստ թագավոր, որը ղեկավարել է Սելևկյան կայսրությունը մ.թ.ա. 175 թվականից մինչև իր մահը՝ մ.թ.ա. 164 թվականը։ Նա Անտիոքոս III Մեծ թագավորի որդին էր։ Ի սկզբանե անվանվել է Միտրադատ (այլընտրանքային ձև՝ Միթրիդատ), նա գահ բարձրանալուց հետո ստացել է Անտիոքոս անունը[7]։ Անտիոքոսի օրոք կատարված նշանակալի իրադարձություններից են Պտղոմեոսյան Եգիպտոսի գրեթե նվաճումը, Հրեաստանի և Սամարիայի հրեաների հալածանքը և հրեա Մակաբայեցիների ապստամբությունը։
Անտիոքոս IV Եպիփանես | |
Մասնագիտություն՝ | ազնվական |
---|---|
Ծննդյան օր | մոտ մ. թ. ա. 215 |
Վախճանի օր | ոչ վաղ քան մ. թ. ա. 161 և ոչ ուշ քան դեկտեմբեր մ. թ. ա. 164 |
Դինաստիա | Սելևկյններ |
Քաղաքացիություն | Սելևկյանների կայսրություն |
Հայր | Անտիոքոս III Մեծ[1][2][3] |
Մայր | Լաոդիկա III |
Ամուսին | Լաոդիկա IV |
Զավակներ | Antiochus V?[4][5][2], Լաոդիկա VI, Alexandros Balas? և Լաոդիկա |
Անտիոքոսի գահ բարձրանալը վիճելի էր, և ոմանք նրան ընկալում էին որպես զավթիչ։ Իր եղբոր՝ Սելևկոս IV Փիլոպատորի մահից հետո մ.թ.ա. 175 թվականին, «իսկական» ժառանգը պետք է լիներ Սելևկոսի որդի Դեմետրիոս I-ը։ Քանի որ Դեմետրիոս I-ը դեռ անչափահաս էր և գերության մեջ էր գտնվում Հռոմում, Անտիոքոսն օգտվեց ստեղծված իրավիճակից՝ յուրացնելու գահը՝ օգտվելով մեծ թվով Անտիոքի հունական ազնվականություն աջակցությունից։ Քանի որ հաջորդ սերունդներում ավելի շատ մարդիկ փորձեցին տապալել Սելևկյան կայսրության գահը, դա նպաստեց այդ կայսրության անկայունության ձևավորմանը։ Իր մահից հետո իշխող ընտանիքի հակառակորդ ճյուղերի միջև ուժային մարտերը նշանակալի դեր խաղացին կայսրության անկման մեջ։
Անտիոքոսի հաճախ էքսցենտրիկ պահվածքը և քմահաճ արարքները հասարակ մարդկանց հետ շփվելու ժամանակ, ինչպես օրինակ՝ հանրային բաղնիքում հայտնվելը և քաղաքապետարանի պաշտոններ զբաղեցնելու դիմումը, ստիպեցին նրա որոշ ժամանակակիցներին անվանել նրան Էպիմանես (Ἐπιμανής, Epimanḗs, «Խենթ»)։