Հերցեգ-Բոսնիայի Խորվաթական Հանրապետություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հերցեգ-Բոսնիայի Խորվաթական Հանրապետություն (խորվ.՝ Hrvatska Republika Herceg-Bosna), Բոսնիա և Հերցեգովինայում չճանաչված աշխարհաքաղաքական սուբյեկտ և պրոտո-պետություն։ Հռչակել է անկախություն 1991 թվականի նոյեմբերի 18-ին Հերցեգ-Բոսնիայի Խորվաթական համայնք անվամբ (խորվ.՝ Hrvatska Zajednica Herceg-Bosna)՝ որպես «քաղաքական, մշակութային, տնտեսական և տարածքային ամբողջություն» Բոսնիա և Հերցեգովինայի տարածքում։
Հերցեգ-Բոսնիայի Խորվաթական Հանրապետություն խորվ.՝ Hrvatska Republika Herceg-Bosna | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Կարգավիճակ | Բոսնիա և Հերցեգովինայի չճանաչված սուբյեկտ | ||||
Պետական լեզու | Խորվաթերեն | ||||
Մայրաքաղաք | Մոստար | ||||
Պետական կարգ | Հանրապետություն | ||||
Երկրի ղեկավար | Նախագահ | ||||
Կառավարության ղեկավար | Վարչապետ | ||||
Հիմնադրված է | սեպտեմբերի 14, 1992 թ. | ||||
Արժույթ |
| ||||
Բոսնիական Պոսավինայի խորվաթական համայնքը, որը հռչակեց անկախություն Հյուսիսային Բոսնիայում 1991 թվականի նոյեմբերի 12-ին, միացավ 1992 թվականի հոկտեմբերին Հերցեգ-Բոսնիային։ Իր հռչակված սահմաններում Հերցեգ-Բոսնիան ընդգրկում էր երկրի մոտ 30%-ը, բայց արդյունավետ վերահսկողություն չի ունեցել ամբողջ տարածքի վրա, քանի որ դրա մասերի կորուստներ են ունեցել Բոսնիական պատերազմի սկզբում Սերբական Հանրապետություն բանակի կողմից։ Հերցեգ-Բոսնիայի զինված ուժերը և Խորվաթիայի պաշտպանության խորհուրդը (ԽՊԽ), կազմավորվել են 1992 թվականի ապրիլի 8-ին և սկզբում կռվել են բոսնիացիների (բոսնիացի մուսուլմանների) հետ դաշինքում։ 1992 թվականի վերջին նրանց հարաբերությունները վատթարացան, ինչը հանգեցրեց խորվաթ-բոսնիական պատերազմին։
Բոսնիա և Հերցեգովինայի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանը 1992 թվականի սեպտեմբերի 14-ին Հերցեգ-Բոսնիան հակասահմանադրական ճանաչեց։ Հերցեգ-Բոսնիան պաշտոնապես ճանաչեց Բոսնիա և Հերցեգովինայի Հանրապետության կառավարությանը և գործում էր որպես պետության ներսում պետություն, մինչդեռ ոմանք նրա ղեկավարությամբ կողմ էին այդ կազմակերպության մասնատմանը և Խորվաթիայի հետ միավորմանը։
1993 թվականի օգոստոսի 28-ին Հերցեգ-Բոսնիան հռչակվեց հանրապետություն` Օվեն-Ստոլտենբերգ ծրագրի առաջարկության համաձայն, որը նախատեսում էր Բոսնիա և Հերցեգովինա` որպես երեք հանրապետությունների միություն։ Մայրաքաղաքը Մոստարն էր, որն այն ժամանակ պատերազմական գոտի էր, իսկ արդյունավետ վերահսկիչ կենտրոնը Գրուդեում էր։ 1994 թվականի մարտին ստորագրվեց Վաշինգտոնի պայմանագիրը, որն ավարտին հասցրեց հակամարտությունը խորվաթների և բոսնիացիների միջև։ Համաձայնագրի համաձայն՝ Հերցեգ-Բոսնիան պետք է միանար Խորվաթ-բոսնիական Դաշնությանը, բայց այն շարունակում էր գոյություն ունենալ, մինչև այն պաշտոնապես դադարեց գոյություն ունենալ 1996 թվականին։