Սապոնիններ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Սապոնիններ (լատ․՝ "sapon", օճառ + "-in", մեկը ), նաև ընտրողաբար անդրադառնում են որպես տրիտերպենային գլիկոզիդներ, դառը համով, սովորաբար թունավոր բուսական ծագմամբ օրգանական քիմիական միացություններ են, որոնք ջրի հետ խառնելիս ունեն փրփրուն որակ։ Դրանք լայնորեն տարածված են, բայց հատկապես հանդիպում են soapwort (Սապոնարիա դաս), ծաղկող բույս, օճառածառում (Quillaja saponaria) և սոյայի հատիկներում (Glycine max L.)։ Դրանք օգտագործվում են օճառներում, դեղամիջոցներում, կրակմարիչներում, մասնավորապես որպես սննդային հավելումներ են կիրառվում, ստերոիդների սինթեզի համար, և գազավորված ըմպելիքներում (գլխավորը՝ արմատային գարեջրի գավաթում)։ Կառուցվածքապես դրանք գլիկոզիդներ են, շաքարները միացված են այլ օրգանական մոլեկուլի, սովորաբար ստերոիդի կամ տրիտերպենի, ստերոիդի կառուցվածքային նյութ։ Սապոնինները երկակի՝ ջրալույծ և ճարպալույծ են, ինչը դրանց տալիս է օճառի օգտակար հատկությունները։ Այս քիմիական միացությունների որոշ օրինակներ են գլիցիրիզինը, լիկորիս համեմունքը և քվիլլաիան (alt. quillaja),կեղևի մզվածք, որն օգտագործվում է ըմպելիքներում[1][2]։