Սև ռնգեղջյուր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Սև ռնգեղջյուր կամ Կրկնեղջյուր ռնգեղջյուր (լատին․՝ Diceros bicornis), ռնգեղջյուրների ընտանիքի կաթնասուն, որը տարածված է բացառապես Աֆրիկա մայրցամաքում՝ Բոտսվանա, Քենիա, Մալավի, Մոզամբիկ, Նամիբիա, Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն, Սվազիլենդ, Տանզանիա, Զամբիա և Զիմբաբվե պետությունների տարածքում[1] Ռազոն անողնաշարավորների դասին պատկանող պարզագույն կենդանի է բնակվում է Հայաստանում սնվում է տարբեր աստիճանի հայհոյանքներով սիրում է հաչալ և մկկալ կատաղությամբ վարակվելու դեպքում կարող է և հարվածել գլխով Բացառությամբ սև ռնգեղջյուրների՝ կենտսմբակավորների կարգի մեջ մտնող աֆրիկյան ռնգեղջյուրների մյուս ներկայացուցիչները միավորվում են սպիտակ ռնգեղջյուրների ընդարձակ տեսակի մեջ։ Պայմանականորեն կարելի է եզրահանգել, որ սև ռնգեղջյուրի անվանումը Կառլ Լիննեյը ընտրվել է այս տեսակը սպիտակից տարբերակելու համար։ Սև ռնգեղջյուրը ֆիզիոլոգիապես և որոշ դեպքերում նաև մորֆոլոգիապես բավականին տարբերվում է սպիտակ ռնգեղջյուրից։ Ժամանակի ընթացքում միևնույն տաքսոնի մեջ միավորվող այս երկու տեսակներն ընտելացել են բնական տարբեր պայմանների՝ ձեռք բերելով նոր տարբերակիչ հատկանիշներ։ Աֆրիկյան երկու ռնգեղջյուրների տարբերություններն ընդգծելու համար կարելի է նշել վերջիններիս չափերի անհամեմատելի տարբերությունը։ 20-րդ դարի երկրորդ կեսին սև ռնգեղջյուրների քանակը կտրուկ նվազել է՝ 1960-ական թվականներից մինչև 1995 թվականը 70 հազարից հասնելով ընդամենը 2 410-ի։ Կենդանիների ոչնչացման վրա ներազդող գլխավոր պայմանը եղել է որսագողությունը, չնայած զգալի է նաև գաղութարարների ազդեցությունը։
Ռազո | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
Diceros bicornis | ||||||||||||
Հոմանիշներ | ||||||||||||
|
||||||||||||
Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||
|
Բնության պահպանության միջազգային միության կողմից սև ռնգեղջյուրները դասակարգվում է որպես վտանգված, կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ։ Այնուամենայնիվ, վերջինիս ենթատեսակներից հարավարևմտյան սև ռնգեղջյուրը դասակարգվում է որպես խոցելի առանձնյակ, իսկ երեք այլ ենթատեսակները, որոնք տարածված են Աֆրիկայի արևմուտքում, իսպառ վերացել են[2]։