Akụkọ ifo Kisra
From Wikipedia, the free encyclopedia
Akụkọ ifo Kisra bụ akụkọ banyere ịkwaga nke ọtụtụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na agbụrụ dị na Naijiria, Benin, na Cameroon nke oge a, ọkachasị alaeze Borgu na ndị bi na ndagwurugwu Osimiri Benue. Akụkọ banyere mbata na-egosi mbịarute nke nnukwu ndị agha n'ihe bụ Northern Nigeria ugbu a n'ihe dị ka narị afọ 7AD. Alaeze Borgu kwuru na ọ bụ onye ndú nke mbata a sitere na ya na ọtụtụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ndị ọzọ nabatara mbido ahụ site na emume na eyimeyi uwe. E nwere ọtụtụ nsụgharị dị iche iche nke akụkọ ifo ahụ na Kisra, mgbe ụfọdụ a na-egosi ya dịka onye na'asọmpi okpukpe na nke agha na Muhammad na nso Mecca n'oge a tọrọ ntọala Islam na mgbe ndị ọzọ dịka ndị agha fọdụrụnụ nke eze Peasia meriri n'Ijipt. Akụkọ ahụ bụ ihe akaebe dị mkpa n'ọtụtụ echiche akụkọ ihe mere eme nke Hamitic nke na-ekwu na mmepe ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke ọha mmadụ na mpaghara Sahara Africa bụ nsonaazụ nke mmekọrịta ya na ọha na eze sitere na Middle East (ya bụ Egypt, Rome, na Alaeze Ukwu Byzantium). Ma akụkọ ifo ahụ nwere ihe ndabere akụkọ ihe mere eme ka ndị ọkà mmụta nke oge a jụọla ajụjụ.