Carolus Linnaeus
Sueko a botaniko, mangngagas, ken soologo / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ni Carolus Linnaeus wenno Carl Linnaeus (Kasisigud a nagan iti Sueko Carl Nilsson Linnæus, 23 Mayo[nota 1] 1707 – 10 Enero 1778), naam-ammuan pay iti kinanobilidadna a kas ni Carl von Linné (tulong·pakaammo),[1] ket maysa idi a Sueko a botaniko, pisiko, ken soologo, a nangirugi kadagiti pundasion para iti moderno a pamuspusan iti binomio a nomenklatura. Isu ket naam-ammuan a kas ti ama ti moderno a taksonomia, ken naipanpanunotan pay a kas maysa kadagiti ama ti moderno nga ekolohia. Adu kadagiti sinursuratna ket naisurat iti Latin, ken ti naganna ket naipakpakita iti Latin a kas Carolus Linnæus (kalapasan idi 1761 ti Carolus a Linné).
Carl Linnaeus (Carl von Linné) | |
---|---|
Nayanak | (1707-05-23)23 Mayo 1707[nota 1] Råshult, Stenbrohult parish (adda itan ti uneg ti Munisipalidad ti Älmhult), Suesia |
Natay | 10 Enero 1778(1778-01-10) (tawen 70) Hammarby (estado), parokia ti Danmark (iti ruar ti Uppsala), Suesia |
Pagtaengan | Suesia |
Pakipagilian | Sueko |
Alma mater | Unibersidad ti Lund Unibersidad ti Uppsala Unibersidad ti Harderwijk |
Nakaam-ammuan | Taksonomia Ekolohia Botanika |
Sientipiko a pagsapulan | |
Dagiti pagobraan | Botanika Biolohia Soolohia |
Pangyababaan ti mannurat (botanika) | L. |
Pirma | |
Dagiti nota | |
Ti eskudo ni Carl von Linné. |
Ni Linnaeus ket naipasngay idiay away ti Småland, idiay akin-abagatan a Suesia. Ni Linnaeus ket nakaawat ti kaaduan kadagiti nangatngato a panagadalna idiay Unibersidad ti Uppsala, ken nangrugrugi a nangit-ited kadagiti lektura iti botanika idiay idi 1730. Isu ket nagtaeng iti ballasiw-taaw idi baetan ti 1735 ken 1738, nga idiay ket nagad-adal ken nagipablaak pay ti immuna nga edision iti Systema Naturae idiay Olanda. Isu ket nagsubli met laeng idiay Suesia, nga idiay ket nagbalin a propesor iti botanika idiay Uppsala. Idi tawtawen ti 1740, isu ket naipatulod kadagiti nadumaduma a panagbanniaga iti Suesia tapno agbiruk ken mangidasig kadagiti mula ken dagiti ayup. Idi tawtawen ti 1750 ken tawtawen ti 1760, isu ket nagtultuloy a nagur-urnong ken nagidasdasig kadagiti ayup, mulmula, ken minerales, ken nagipablaak kadagiti nadumaduma a tomo. Iti panawen ti ipupusayna, isuna idin ket maysa kadagiti kaaduan a naipammadayawan a sientista idiay Europa.
Ti Sueko a pilosopo a ni Jean-Jacques Rousseau ket nangipatulod kania ti mensahe: "Ibagam kaniana a diak ammo ti nalatlatak a tao iti lubong."[2] Ti Aleman a mannurat a ni Johann Wolfgang von Goethe ket nangisurat: "Malaksid kenni Shakespeare ken ni Spinoza, Awan ti ammok a saanen a sibibiag nga ad-adu a nakaimpluensia kania."[2] Ti Sueko a mannurat a ni August Strindberg ket insuratna ti: Ni "Linnaeus idi ti kinapudno ket maysa a mannaniw a naikeddeng a nagbalin a maysa a naturalista".[3] Kadagiti dadduma pay a nagun-odna, ni Linnaeus ket tinawtawagan idi ti Princeps botanicorum (Prinsipe dagiti Botaniko), "Ti Pliny iti Amianan," ken "Ti Maikadua nga Adan".[4]
Iti botanika, ti pangyababaan ti mannurat nga inususar a mangitudo kenni Linnaeus a kas ti turay para iti nagnagan ti sebbangan ket L.[5] Idi 1959, ni Carl Linnaeus ket nainaganan idi a kas ti lektotipo para iti Homo sapiens,[6] a kaibuksilaan a ti panagsurot kadagiti alagaden ti nomenklatura, ti Homo sapiens idi ket umisu a naipalpalawag a kas dagiti sebbangan ti ayup a nakaitagikuaan ni Linnaeus.