ჰელატები
From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰელატები, ჰელატური კავშირები (ლათ. chelate-დან — „მარწუხი“), აგრეთვე შიდაკომპლექსური ან ციკლური კომპლექსური კავშირები — მარწუხისებრი კომპლექსური კავშირები, წარმოიქმნება პოლიდენტატურ (ანუ რამდენიმე დონორული ცენტრის მქონე) ლიგანდებთან ლითონის იონების ურთიერთქმედებით. ჰელატები შეიცავენ ცენტრალურ იონს (ნაწილაკს) — კომპლექსწარმომქმნელს და მის გარშემო კოორდინირებულ ლიგანდებს. ჰელატის შიდა სფერო შედგება ციკლური დაჯგუფებებისგან, რომლებიც მოიცავენ კომპლექსწარმომქმნელს.
ზოგჯერ განასხვავებენ ჰელატური და შიდაკომპლექსური კავშირების ცნებებს. მეორე განსაზღვრებას იყენებენ იმ შემთხვევაში, როცა ატომი-კომპლექსწარმომქმნელი კავშირში ანაცვლებს ლიგანდის პროტონს.