Еділ қаған
From Wikipedia, the free encyclopedia
Еділ қаған немесе Аттила (көне түркі тілінде Атил, лат. Attila, гр. Ἀττήλας, 400 жыл – 453 жыл) — батыс ғұн тайпалар одағының аты аңызға айналған көсемі. Рейннен Қара теңіздің солтүстігіне дейін варвар тайпаларына өз билігін жүргізген, адамзат тарихында өзіндік орны бар тарихи тұлға.[4]
Еділ (Аттила) қаған лат. Attila гр. Ἀττήλας | ||
Эжен Делакруа фрескасы | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
434 жыл — 453 жыл | ||
Бірігіп басқарушы | Бледа (445 жылға дейін) | |
Ізашары | Руғила (Руа, Роас) | |
Ізбасары | ұлдары | |
Өмірбаяны | ||
Діні | тәңіршілдік | |
Қайтыс болуы | 453 (0453) Паннония | |
Жерленді | белгісіз | |
Әкесі | Мұнзық | |
Жұбайы | Ильдико, Крека және т.б. | |
Балалары | Эллак, Эмнетзур, Ултзиндур[1], Эрнак, Денгизик, Чаба[2] және т.б..[3] | |
Еділ (Аттила) қаған Ортаққорда | ||
өңдеу |
Сол кезеңнің оқиғалары туралы тарихи шығармаларда, жылнамаларда және эпикалық туындыларда мәліметтер кездеседі. Сонымен қатар германдықтардың батырлар жырының 18 шығармасында ғұндар мен оның патшасының ұлы iстерi көрiнiс тапқан.
Еділдің тұсында империя өзінің шарықтау биігіне көтеріледі. Шығыста Кавказға, батыста Рейнге, терістікте даниялық аралдарға, күнгейінде Дунай өзенінне (оң жағалауын қоса) дейінгі жерлерді Ғұндарға бағындырды. 444 жылдан 453 жылы қайтыс болған күніне дейін Еділ жалғыз өзі Ғұндар мемлекетін басқарды.