ಸ್ಟಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ ಸಮರ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Battle of Stalingrad | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Part of the Eastern Front of World War II | |||||||
| |||||||
ಯುದ್ಧಾಕಾಂಕ್ಷಿಗಳು | |||||||
Nazi Germany Romania Italy Hungary Independent State of Croatia[1] | ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ | ||||||
ದಂಡನಾಯಕರು ಮತ್ತು ನಾಯಕರು | |||||||
Adolf Hitler Friedrich Paulus Erich von Manstein Wolfram von Richthofen Wilhelm Braun † Petre Dumitrescu Constantin Constantinescu ಚಿತ್ರ:Flag of Kingdom of Italy.svg Italo Gariboldi Gusztáv Vitéz Jány Viktor Pavičić † |
Joseph Stalin Georgy Zhukov Vasily Chuikov Aleksandr Vasilevsky Semyon Timoshenko Nikita Khrushchev Konstantin Rokossovsky Rodion Malinovsky Andrei Yeremenko Hazi Aslanov | ||||||
ಸಂಖ್ಯಾಬಲ | |||||||
Army Group B:
Romanian 4th Army Italian 8th Army Hungarian 2nd Army Croatian Legion Initial: 270,000 men 3,000 artillery pieces 500 tanks 600 aircraft, 1,600 by mid-September (Luftflotte 4)[2][3]: 72 At the time of the Soviet counter-offensive: 1,011,000 men 10,250 artillery pieces 675 tanks 732 (402 operational) aircraft[4]: 225 [5]: 87 |
Stalingrad Front Southwestern Front Don Front Soviet 62nd Army Initial: 187,000 men 2,200 artillery pieces 400 tanks 300 aircraft[3]: 72 At the time of the Soviet counter-offensive: 1,103,000 men 15,500 artillery pieces 1,463 tanks 1,115[4]: 224 aircraft | ||||||
ಸಾವುನೋವುಗಳು ಮತ್ತು ನಷ್ಟಗಳು | |||||||
750,000 killed, missing or wounded 91,000 captured Aircraft: 900 (including 274 transports and 165 bombers used as transports)[3]: 122–123 Total: 841,000 casualties |
478,741 killed or missing 650,878 wounded and sick 40,000+ civilian dead 4,341 tanks 15,728 guns and mortars 2,769 combat aircraft [6] Total: 1,129,619 casualties | ||||||
1 Over 11,000 Axis soldiers continued to fight until early March, 1943. |
ಎರಡನೇ ಜಾಗತೀಕ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ ಸಮರ ಕ್ಕೆ ಅದರದ್ದೇ ಆದ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಈ ಸಮರದಲ್ಲಿ ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿ ತನ್ನ ಮಿತ್ರಕೂಟದೊಂದಿಗೆ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಲು ರಷ್ಯಾದ ನೈರುತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ (ಈಗಿನ ಒಲ್ಗೊಗ್ರಾದ್) ನಗರದಲ್ಲಿ ಘನಘೋರ ಹೋರಾಟಕ್ಕಿಳಿದಿತ್ತು. 1942 ಜುಲೈ 17 ಹಾಗೂ 1943 ಫೆಬ್ರುವರಿ 2ರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಈ ಕದನ ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಪಾಲಿಗೆ ಮಾರಣಾಂತಿಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತ್ತು. ಪೂರ್ವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತರಬೇಕೆಂದಿದ್ದ ಅದರ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗೆ ಎಳ್ಳು-ನೀರು ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು.[7] ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಯುದ್ಧದ ಅಲೆಯನ್ನು ಮಿತ್ರಕೂಟದ ಪರವಾಗಿ ತಿರುಗಿಸಿತ್ತು.[8] ಸಮಕಾಲೀನ ರಾಜಕೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಸೋವಿಯತ್ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಈ ವಿಜಯವನ್ನು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ನಾಗರಿಕತೆಗೆ ಪ್ರಾಪ್ತವಾದ ಮುಕ್ತಿ ಎಂದೇ ರಂಗ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ.[9]
ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಫ್ರಂಟ್ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಶಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟಿದ ಕ್ರೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲೆ ಮೀರಿದ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಸಾವು-ನೋವುಗಳಿಂದಾಗಿ ಈ ಯುದ್ಧ ಮನುಕುಲದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ. ಎರಡೂ ಬದಿಗೆ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್ ಜನತೆ ಈ ಯುದ್ಧದ ನೇರ ಬಲಿಪಶುಗಳಾಗುವ ಮೂಲಕ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂಬ ಕುಖ್ಯಾತಿಯೂ ಇದಕ್ಕಿದೆ.
ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆತಿದ್ದು 1942ರಲ್ಲಿ. ಅದಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿಯಂತೆ ಜರ್ಮನಿಯ ಲುಫ್ಟ್ವಾಫೆ ವಾಯುಪಡೆ ನಡೆಸಿದ ಸರಣಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ಇಡೀ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ ನಗರವನ್ನೇ ಹಾಳು ಹಂಪೆಯನ್ನಾಗಿಸಿತ್ತು. ಅದಾಗ್ಯೂ, ಜರ್ಮನಿಯ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಗರದ ಗಲ್ಲಿ-ಗಲ್ಲಿಗಳಲ್ಲೂ ಸೆದೆಬಡಿಯಲಾಯಿತು. ಶೇ.90ರಷ್ಟು ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ್ಯೂ ಜರ್ಮನಿಯ ’ವ್ಯಾಮಾ’ (ವೇರ್ಮಾಹ್ಟ್ ) ಸೇನಾಪಡೆ ಸೋವಿಯತ್ ಹೋರಾಟಗಾರರನ್ನು ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಶುರುವಾದ ಮಳೆ ಹಾಗೂ ಮೈಕೊರೆಯುವ ಚಳಿಯ ವಾತಾವರಣ ವೈಪರಿತ್ಯವನ್ನೇ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವೋಲ್ಗಾ ನದಿಯ ದಂಡೆಗೆ ಉಡದಂತೆ ಹಿಡಿದು ಹೋರಾಡಿದ ಸೋವಿಯತ್ ಸೈನಿಕರು ಕೊನೆಗೂ ಜರ್ಮನಿಯ ನಡು ಮುರಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.
1942 ನವೆಂಬರ್ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ರೆಡ್ ಆರ್ಮಿ ತನ್ನ ಆಪರೇಷನ್ ಯುರೇನಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಆ ಮೂಲಕ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ಜರ್ಮನಿಯ 6ನೇ ಆರ್ಮಿ ಮೇಲೆ ಏಕಾಏಕಿ ಎರಡೂ ದಿಕ್ಕುಗಳಿಂದ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿತು. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಯುದ್ಧದ ನಡೆಯನ್ನೇ ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಆಗ ತಾನೇ ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿದ್ದ ಜರ್ಮನಿಯ ಸೇನೆಯ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ಮೇಲೆ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಯಾವ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಹಾರ ನಡೆಸಿತೆಂದರೆ ಜರ್ಮನಿಯ 6ನೇ ಆರ್ಮಿ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಯಿತು. ರಷ್ಯಾದ ಮೈ ಕೊರೆಯುವ ಚಳಿಗಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಜರ್ಮನಿಯ ಸೇನೆ ಚಳಿ, ಹಸಿವು ಹಾಗೂ ಎಡೆಬಿಡದೇ ಮೈಮೇಲೆ ಎರಗುತ್ತಿದ್ದ ಸೋವಿತ್ ಸೇನೆಯಿಂದಾಗಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಸೇನೆ ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು. “ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯ ಬಲ” ಹಾಗೂ ಎಂಥದ್ದನ್ನೇ ಆದರೂ ಎದುರಿಸಿ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾದ ಆತ್ಮಬಲ ಮುಂತಾದ ಹಿಟ್ಲರ್ನ ಉದ್ಘೋಷಣೆಯ ದೆಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಸೇನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಬೇಕಾದ ಸೇನಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಗೊಂದಲದ ನಡುವೆಯೂ ಸೇನೆ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಿಂತು ಕಾದಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸುತ್ತ ಇದ್ದ ವ್ಯೂಹವನ್ನು ಬೇಧಿಸುವ ಜರ್ಮನಿ ಸೈನ್ಯಯ ಪ್ರಯತ್ನ ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಸರಬರಾಜುಗಳೂ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡವು. 1943 ಫೆಬ್ರುವರಿ ತಿಂಗಳ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ಗ್ರಾಡ್ನಲ್ಲಿನ ಜರ್ಮನಿಯ ಪ್ರತಿರೋಧ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ 6ನೇ ಆರ್ಮಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶಗೊಂಡಿತು.[10]