ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆ ಯು ಭೂಮಿಯ ಭೂಖಂಡೀಯ ತೊಗಟೆಯಲ್ಲಿ ಫೆಲ್ಡ್ಸ್ಪರ್ನ ನಂತರ ಎರಡನೇ ವಿಪುಲ ಲಭ್ಯತೆಯ ಖನಿಜವಾಗಿದೆ. ಈ ಖನಿಜವು ಪ್ರತಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಪರಮಾಣುವನ್ನು ಎರಡು ಚತುರ್ಮುಖಗಳ ನಡುವೆ ಹಂಚಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ SiO2 ಸೂತ್ರದಂತೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ SiO4 ಎಂಬ ಸಿಲಿಕಾನ್–ಆಮ್ಲಜನಕ ಚತುರ್ಮುಖಗಳ ಸಾತತ್ಯ ಸಂರಚನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
Quartz | |
---|---|
General | |
ವರ್ಗ | Silicate mineral |
ರಾಸಾಯನಿಕ ಸೂತ್ರ | Silica (silicon dioxide, SiO2) |
ಸ್ಟ್ರೋಂಝ್ ವರ್ಗೀಕರಣ | 04.DA.05 |
ಡಾನಾ ವರ್ಗೀಕರಣ | 75.01.03.01 |
ಸ್ಫಟಿಕ ಸಮರೂಪತೆ | Trigonal 32 |
ಏಕಕೋಶ | a = 4.9133 Å, c = 5.4053 Å; Z=3 |
Identification | |
ಬಣ್ಣ | Colorless through various colors to black |
ಸ್ಫಟಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣ | 6-sided prism ending in 6-sided pyramid (typical), drusy, fine-grained to microcrystalline, massive |
ಸ್ಫಟಿಕ ಪದ್ಧತಿ | α-quartz: trigonal trapezohedral class 3 2; β-quartz: hexagonal 622[1] |
ಅವಳಿ ಸಂಯೋಜನೆ | Common Dauphine law, Brazil law and Japan law |
ಸೀಳು | {0110} Indistinct |
ಬಿರಿತ | Conchoidal |
ಜಿಗುಟುತನ | Brittle |
ಮೋಸ್ ಮಾಪಕ ಗಡಸುತನ | 7 – lower in impure varieties |
ಹೊಳಪು | Vitreous – waxy to dull when massive |
ಪುಡಿಗೆರೆ | White |
ಪಾರದರ್ಶಕತೆ | Transparent to nearly opaque |
ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತ್ವ | 2.65; variable 2.59–2.63 in impure varieties |
ದ್ಯುತಿ ಗುಣಗಳು | Uniaxial (+) |
ವಕ್ರೀಕರಣ ಸೂಚಿ | nω = 1.543–1.545 nε = 1.552–1.554 |
ದ್ವಿವಕ್ರೀಭವನ | +0.009 (B-G interval) |
ಬಹುವರ್ಣಕತೆ | None |
ಕರಗುವ ಬಿಂದು | 1670 °C (β tridymite) 1713 °C (β cristobalite)[1] |
ಕರಗುವಿಕೆ | Insoluble at STP; 1 ppmmass at 400 °C and 500 lb/in2 to 2600 ppmmass at 500 °C and 1500 lb/in2[1] |
ಇತರ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು | Piezoelectric, pyroelectric, may be triboluminescent, chiral (hence optically active if not racemic) |
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು | [2][3][4][5] |
ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಿಧಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ಅರೆ-ಪ್ರಶಸ್ತ ರತ್ನಮಣಿ/ಹರಳುಗಳು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯೂರೋಪ್ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಚೀನಕಾಲದಿಂದಲೇ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆಗಳು ರತ್ನಾಭರಣ ತಯಾರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಕಠಿಣಶಿಲೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಖನಿಜಗಳಾಗಿದ್ದವು.
"ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆ" ಎಂಬ ಪದವು ಜರ್ಮನ್ ಪದ "ಕ್ವಾರ್ಜ್"ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದ್ದು, ಅದು ವಿಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಆಮದಾದ ಮಧ್ಯಂತರ ಉನ್ನತ ಜರ್ಮನ್ ಪದ "ಟ್ವಾರ್ಕ್"ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದ್ದು, ಅದೂ ಕೂಡಾ ಸ್ಲಾವಿಕ್ ಭಾಷಾಪದಗಳಾದ (cf. ಝೆಕ್ಮೂಲ ಟ್ವರ್ಡಿ ("ಕಠಿಣ"), ಪೋಲೆಂಡ್/ಪೋಲಿಷ್ ಭಾಷಾಮೂಲದ ಟ್ವಾರ್ಡಿ ("ಕಠಿಣ"), ರಷ್ಯನ್ಮೂಲದ твёрдый ("ಕಠಿಣ"))ಗಳಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದ್ದು ಅವು ಪೂರ್ವ ಸ್ಲಾವಿಕ್ ಪದಮೂಲ *tvьrdъನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವಾದ 9ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ಲಾವಿಕ್ ಪದಮೂಲ тврьдъ ("ದೃಢ")ದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದ್ದವು.[6]