Библиотека Маркијана
From Wikipedia, the free encyclopedia
Библиотеката Маркијана или Библиотеката на Свети Марко (италијански: Biblioteca Marciana) е јавна библиотека во Венеција, Италија. Таа е една од најраните преживеани јавни библиотеки и складишта за ракописи во Италија и ја поседува една од најзначајните светски збирки на класични текстови. Името го носи по Свети Марко, заштитникот на градот.
Библиотеката е основана во 1468 година кога хуманистички научник Кардиналот Бесарион, епископ На Тоскулум и титуларна Латинскиот Цариградски патријарх, ја донирал својата колекција грчки и латински ракописи на Венецијанска Република, со одредба дека ќе се воспостави библиотека на јавна корисност. Колекцијата била резултат на постојаните напори на Бесарион да лоцира ретки ракописи низ Грција и Италија а потоа да ги стекне или копира како средство за зачувување на пишувања на класичните грчки автори и литература на Византија по падот на Цариград во 1453 година. Неговиот избор на Венеција првенствено се должи на големиот град заедница на грчки бегалци и неговите историски врски со Византија. Меѓутоа, венецијанската влада била бавна да ја почитува својата посветеност соодветно да ги смести ракописите со децении дискусија и неодлучност, поради серијата воени конфликти кон крајот на петнаесеттиот и почетокот на шеснаесеттиот век и како резултат на климата на политичка неизвесност. Библиотеката на крајот била изградена за време на периодот на опоравување како дел од огромната програма за урбана обнова насочена кон славење на републиката преку архитектурата и потврдување на нејзиниот меѓународен престиж како центар на мудроста и учењето.
Оригиналната зграда на библиотеката се наоѓа на плоштадот Свети Марко, поранешниот владин центар на Венеција, со долга фасада свртена кон Дуждовата палата. Изграден помеѓу 1537 и 1588 година, се смета за ремек-дело на архитектот Јакопо Сансовино и клучно дело во венецијанска ренесансна архитектура.[1][2] Ренесансниот архитект Андреја Паладио ја опишал како „можеби најбогатата и најукрасената градба што постоела од античко време до сега“. Историчарот на уметност Џејкоб Буркхард ја сметал за „највеличественото секуларно италијанско здание“, а Фредерик Харт ја нарекол „една од најзадоволувачките структури во италијанската архитектонска историја“.[3] Исто така значајна по својата уметност, библиотеката содржи многу дела од големите сликари од Венеција од шеснаесеттиот век, што ја прави сеопфатен споменик на венецијанскиот маниризам.
Денес, зградата во голема мера е музеј. Од 1904 година, канцелариите на библиотеката, читалните и поголемиот дел од колекцијата се сместени во соседната Зека, поранешната ковачница на Република Венеција. Библиотеката сега е формално позната како Национална библиотека Маркијана. Тоа е единствената официјална институција основана од Венецијанската Републиканска влада која опстојува и продолжува да функционира.