Измирски заговор
From Wikipedia, the free encyclopedia
Во 1926 година, турската полиција уапсила десетици луѓе, вклучително и поранешни министри, пратеници и гувернери, обвинети за заговор за убиство на 1-виот претседател на Турција, Мустафа Кемал-паша, на 14 јуни 1926 година во Измир.
Атентатот бил планиран да се случи во областа Кемералти во Измир. Бидејќи автомобилот на Мустафа Кемал-паша ќе забавел на раскрсницата, Зија Хуршит-бег требало да отвори оган кон него од хотелот „Гафарзеде“ со Ѓурчи Јусуф и Лаз Исмаил, фрлајќи бомби и експлозив кон него од берберницата под хотелот. Во меѓувреме, тие планирале да избегаат од местото на настанот заедно со Чопур Хилми и Гиритли Шевки, кои требало да ги чекаат со автомобил на споредната улица, а потоа со мотор требало да ги испратат на Хиос. Сепак, преку телеграмата испратена до Мустафа Кемал-паша од гувернерот на Измир, Ќазим-бег, на 14 јуни, планот бил откриен и претседателот го одложил своето патување во Измир. Во писмото напишано од Шевки до гувернерот на Измир на 15 јуни 1926 година, биле вклучени информации за луѓето кои требало да го извршат атентатот. По некое време, четворицата главни осомничени биле уапсени и тие ги признале своите дела.
На сослушувањата што ги одржал Трибуналот за независност, кои заминале во Измир по овој инцидент, било утврдено дека зад инцидентот стојат пошироки опозициски групи. Од четириесет лица на кои им се судело во Измир меѓу 26 јуни и 13 јули, петнаесет биле осудени на смрт, а на двајца од нив во отсуство, а едно лице било прогонето. Неколку недели подоцна, четири од педесет и седум лица на кои им се судело во Анкара помеѓу 2 и 26 август, биле осудени на смрт, шестмина биле прогонети, а две лица биле испратени во затвор. Биле сослушани вкупно сто триесет обвинети, од кои триесет и четири биле ослободени без потреба од судење.
Историчарите Ерик-Јан Цирхер и Рејмонд Кеворкијан изјавиле дека немало заговор за убиство на Кемал, а обвинителството било со цел да се елиминираат неговите политички противници, особено поранешните членови на Комитетот на унијата и напредокот,[1]