Blank en wit in het racismedebat
betreft de discussie of het gebruik van de term 'blank' racistisch is / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
In Nederland en Vlaanderen is in het tweede decennium van de 21e eeuw een discussie ontstaan over de vraag of het gebruik van de term 'blank' een uitdrukking van raciale superioriteit is en daarom vervangen zou moeten worden door de term 'wit', die steeds meer als gelijkwaardig wordt ervaren. Deze discussie hangt ook nauw samen met het zwartepietendebat, acties van Black Lives Matter en de brede aandacht voor het slavernijverleden, uitingen van de zich wijzigende opvattingen in een breder geschakeerde samenleving, debat dat geregeld erg levendig en zelfs polariserend wordt gevoerd.
Beide termen werden in de afgelopen eeuwen afwisselend gebruikt in de betekenis van 'natuurlijke witte/blanke huidskleur', of om de huidskleur te onderscheiden van een van nature donkere of getinte huidskleur. De term 'blank' heeft als hedendaagse tegenhanger het Franse 'blanc'; 'wit' correspondeert met het Engelse 'white'. In andere talen dan het Nederlands speelt de discussie over een dergelijke woordkeuze niet, omdat er geen keuze tussen synoniemen is.
In de jaren 2010 werd onder invloed van de 'antiracisme-beweging' de term 'blank' als aanduiding van de huidskleur controversieel wegens een vermeend verband van dit woordgebruik met het Westerse kolonialisme in vroegere eeuwen. De maatschappelijke discussie daarover werd vooral aangezwengeld door het zwartepietendebat en vond met name plaats in de sociale media. Ook binnen de andere media – televisie en geschreven pers – en in de culturele sector is een discussie ontstaan over de wenselijkheid om het gebruik van de term 'blank' als aanduiding van de huidskleur te vermijden.
Naast het argument dat 'blank' om historische redenen een 'besmet' woord en racistisch zou zijn, wordt betoogd dat 'wit' neutraler zou zijn, omdat 'blank' een "positieve connotatie" zou hebben ten opzichte van 'zwart' en daarom zwarte mensen zou kwetsen. Lang niet iedereen ervaart echter het gebruik van het woord 'blank' als racistisch. In de 20e eeuw was voor autochtone (overwegend blanke) Nederlanders 'blank' een sterk ingeburgerde aanduiding ter onderscheiding van 'donkere' mensen.
'Wit' zou beter zijn dan 'blank', omdat dit een logischer antoniem van 'zwart' zou zijn, maar hoewel zwart en wit formeel gelijkwaardige woorden zijn, zijn de gevoelswaarde en de maatschappelijke betekenis dat niet. 'Wit' hoeft in deze context geenszins een neutraal woord te zijn. Het nadrukkelijke gebruik van 'wit' kan associaties oproepen met de Amerikaanse extremistische 'white supremacy'-beweging, die mensen met een witte huidskleur beschouwt als superieur aan zwarte mensen. Volgens cultuurwetenschapper Peter de Kort heeft het Engelse woord 'white' in dat geval juist een racistische bijklank.[1]