Boek van Thomas de Strijder
literair werk / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Het Boek van Thomas de Strijder is een gnostisch geschrift, dat in een Koptische vertaling onderdeel was van de vondst van de Nag Hammadigeschriften in 1945. Er moet een oorspronkelijk Griekse tekst zijn geweest, maar daar is nooit iets van gevonden. Het geschrift behoort tot de best geconserveerde van de bij Nag Hammadi gevonden manuscripten. Na reconstructie van enkele lacunes is een vrijwel complete tekst beschikbaar.
De tekst bestaat uit twee duidelijk te onderscheiden delen. Het eerste deel is een dialoog tussen Jezus en Thomas. Het tweede deel is een monoloog van Jezus, waarin Thomas ook niet meer voorkomt of zelfs wordt genoemd. Bij veel auteurs in het vakgebied leeft dan ook de opvatting dat het hier om twee oorspronkelijk onafhankelijk van elkaar geschreven teksten gaat, die later zijn samengevoegd. Daarbij zou een collectie uitspraken van Jezus, zoals die ook voorkomen in de Dialoog van de Verlosser en het Evangelie van Thomas door een latere redacteur zijn herwerkt tot het gedeelte dat nu de dialoog vormt. De vragen van Thomas zijn door de redacteur geschreven om de uitspraken van Jezus meer reliëf en meer context te geven. Een dergelijke bewerking komt wel meer voor bij de in Nag Hammadi gevonden geschriften. Het geschrift de Wijsheid van Jezus Christus is ook een soortgelijke bewerking van Eugnostus de Gelukzalige.
Zowel de Dialoog van de Verlosser als het Boek van Thomas de Strijder moeten zijn ontstaan in hetzelfde gnostische milieu binnen het Syrische christendom rondom de stad Edessa. De eindredactie van de oorspronkelijk Griekse tekst van het Boek van Thomas de Strijder moet aan het begin van de 3e eeuw zijn gebeurd.