In donkerblauw Frankrijk (na de annexatie van het koninkrijk Holland), in middenblauw zijn satellietstaten, in lichtblauw de bondgenoten die deelnamen aan het continentale stelsel.

Het continentaal stelsel (Frans: Blocus continental) was een maatregel van de Franse keizer Napoleon I die alle handel tussen het Europese continent en Groot-Brittannië verbood. Deze economische blokkade hield stand van 1806 tot 1814. Het kwam neer op een embargo op alle Britse producten. Om de handhaving te waarborgen, stuurde Frankrijk soldaten en douanebeambten (douaniers) naar ondergeschikte staten. In 1812 had de Franse douane ongeveer 35.000 mensen in heel Europa in dienst, een enorm aantal gezien de relatief kleine omvang van de toenmalige staatsadministraties. De overlast van het systeem en de arrogante houding van Franse douanebeambten ten opzichte van de lokale bevolking droegen bij aan de afname van de populariteit van Napoleontisch Frankrijk in Europa.

Situering

De bedoeling van deze maatregel was om zo de economie van het Verenigd Koninkrijk te ontwrichten.

Napoleon wilde de zeegrenzen tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa afsluiten zodat Engeland geen Europese handel meer kon drijven en zo hopelijk zijn leger niet meer zou kunnen financieren. Zo hoopte Frankrijk minder te vrezen te hebben van het Verenigd Koninkrijk als militaire vijand. Als reactie verboden de Britten neutrale landen handel te drijven met Frankrijk.

Napoleons plan bracht uiteindelijk geen veranderingen in de machtsverhouding omdat het embargo vanwege grootschalige smokkel moeilijk in de praktijk te handhaven was. Bovendien werd de verminderde Britse export naar Europa bijna volledig gecompenseerd door een toename van uitvoer naar andere markten. Rusland had veel last van het Stelsel. Het land leverde namelijk veel hout voor de Britse vloot. De tsaar was daarom erg ontevreden en de alliantie met Napoleon was moeizaam. Napoleon had eerder een huwelijk met een van tsaar Alexanders zusters geweigerd. Napoleon annexeerde vervolgens een aantal Duitse gebieden die in bezit waren van een familielid van Alexander. Toen de tsaar in 1812 dreigde het door de Vrede van Tilsit afgedwongen embargo op te heffen wanneer de Duitse landen niet werden teruggegeven, was dat voor Napoleon een aanleiding tot oorlog. Onder andere deze ontwikkeling leidde tot de Veldtocht van Napoleon naar Rusland.

Voor Nederland had het continentaal stelsel een desastreus effect. De ooit zo sterke Nederlandse economie, gebaseerd op de handel via de zee, bleef na het napoleontische tijdperk zwaar gehavend over. De aarzeling van Napoleons broer Lodewijk om het continentaal stelsel in zijn koninkrijk Holland in te voeren was een van de redenen waarom Napoleon zijn broer ontsloeg uit het ambt, het nieuwe koninkrijk ophief en Nederland bij zijn keizerrijk inlijfde.

Het afsnijden van de toevoer van koloniale producten die voornamelijk in Britse handen waren, zoals katoen, rietsuiker en koffie, stimuleerde de ontwikkeling van alternatieven (respectievelijk linnen, bietsuiker en cichorei).