Kapitan Cina
Overheidsrang / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De kapitan Cina, de kapitein Chinees dan wel de kapitein van de Chinezen, was in delen van Zuidoost-Azië een persoon die door het lokale bestuur was aangesteld als de hoofdman van de Chinese gemeenschap aldaar. Dergelijke functionarissen bestonden in prekoloniale tijden al in onder meer meerdere sultanaten op Malakka, het huidige Thailand en het sultanaat Bantam op Java. De invulling van die functie, de daarbij behorende verantwoordelijkheden, de hiërarchische relatie met het bestuur van het gebied kon verschillen.
De essentie was echter dat er een vorm van zelfbestuur aan de lokale Chinese gemeenschap gegeven werd onder de kapitan Cina. Vaak hadden deze ook verantwoordelijkheden die lagen op het gebied van buitenlandse handel en het innen van belastingen. Europese landen die een koloniaal regime vestigden in Zuidoost- Azië namen deze vorm van indirect bestuur over. Van al die gebieden in Zuidoost-Azië werd het instituut van kapitan Cina het meest ontwikkeld en geïnstitutionaliseerd in Nederlands-Indië.
De eerste kapitan Cina in Batavia werd in 1620 door Jan Pieterszoon Coen benoemd. Het instituut heeft ruim 300 jaar bestaan. Er werden ook mensen benoemd tot hoofdman van de Arabische gemeenschap, de kapitan Arab. De eerste daarvan werd benoemd in 1844. Het aantal benoemingen was echter zeer aanzienlijk minder in ook aanzienlijk minder plaatsen dan bij de kapitan Cina. Deze wijze van vertegenwoordiging van de Arabische gemeenschap in Nederlands-Indië was ook veel minder geïnstitutionaliseerd dan die bij de Chinese gemeenschap.