Nancy

**Nancy**
Gemeente in Frankrijk
	;
Situering
Regio	Grand Est
Departement	Meurthe-et-Moselle (54)
Arrondissement	Nancy
Kanton	Hoofdplaats van 3 kantons: Nancy-1, Nancy-2 en Nancy-3
Coördinaten	48° 41′ NB, 6° 12′ OL
Algemeen
Oppervlakte	15,01 km²
Inwoners ; (1 januari 2020)	104.403 ; (6.956 inw./km²)
Hoogte	188 - 353 m
Burgemeester	Mathieu Klein (PS); (2020-2026)
Overig
Postcode	54100
INSEE-code	54395
Website	Mairie van Nancy
Foto's
	Place Stanislas
Portaal	Frankrijk

Voor de gelijknamige voornaam, zie Nancy (voornaam). Voor de film uit 2018, zie Nancy (film)

Nancy is een stad in Frankrijk. De stad is ontstaan in de 11e eeuw en telde op 1 januari 2020 104.403^[1] inwoners. Het is de hoofdstad van het departement Meurthe-et-Moselle in de regio Grand Est (Lorraine). De stad ligt aan de rivier de Meurthe.

In het verleden was de Nancy de hoofdstad van het hertogdom Opper-Lotharingen. Het in de stad gelegen plein, Place Stanislas is sinds 1983 Werelderfgoed.

Geschiedenis

Door het Verdrag van Ribemont (880) kwam Lotharingen bij Oost-Francië, als het Hertogdom Lotharingen. Tot 1542 zou het gebied rond Nanzig, zoals Nancy toen heette, een deel van Oost-Francië (Duitsland) en later het Heilige Roomse Rijk blijven.

Hoofdstad van Lotharingen

Het eerste bouwwerk in het latere Nancy was het feodale kasteel van Gerard van Lotharingen, de hertog van het "hertogdom van de Moezel" (later Opper-Lotharingen genoemd). Dit kasteel werd gebouwd in de elfde eeuw. Onder de opvolgers van Gerard van Lotharingen zou de nederzetting uitgroeien tot de hoofdstad van Lotharingen in de veertiende eeuw. Onder Ferry III werd begonnen met de bouw van het slot, maar pas onder Rudolf (1328-1346) kreeg Nancy echt het karakter van een residentie.

Karel de Stoute, de hertog van Bourgondië, had veel bezittingen in de Nederlanden. Hij probeerde het noordelijke deel (Nederlanden) te verenigen met het zuidelijke deel (Bourgondië). Hierbij lag enkel het hertogdom Lotharingen in de weg. Met het beleg van Nancy in 1477 probeerde hij de stad en het hertogdom te heroveren, maar dit lukte niet. Karel de Stoute liet zelf het leven bij de slag.

Met het verdrag van Neurenberg van 1542 slaagde Anton van Lotharingen erin dat Lotharingen tot zelfstandig hertogdom werd verklaard, dat noch bij het Heilige Roomse Rijk, noch bij koninkrijk Frankrijk hoorde.

Franse dreiging en bezettingen

In de eerste helft van de zeventiende eeuw had koning Lodewijk XIII van Frankrijk het plan om de oostgrenzen van het koninkrijk uit te breiden naar de Rijn, waardoor Lotharingen, de Elzas en de Franche-Comté door Frankrijk dreigden veroverd te worden. In 1631 vielen de Fransen het hertogdom binnen en in 1632 moest Karel IV van Lotharingen zich aan Frankrijk onderwerpen en het verdrag van Vic ondertekenen. Met de Vrede van de Pyreneeën in 1659 werd het grootste deel van Lotharingen teruggegeven aan de hertog. De vesting Nancy moest echter worden gesloopt. Twee jaar later verlieten de Fransen het hertogdom en kon Karel IV naar zijn land terugkeren.

Onder de oorlogszuchtige Lodewijk XIV van Frankrijk palmden de Fransen in 1670 het hertogdom terug in en vluchtte Karel IV naar Duitsland. Pas met de Vrede van Rijswijk van 1697 kwam er een eind aan de Franse bezetting, waardoor Leopold in het bezit van de stad kwam. Enkele jaren later, bij het uitbreken van de Spaanse Successieoorlog (1702-1713), werd Nancy opnieuw door de Fransen bezet. Tijdens de regentschappen van Karel III en van Leopold breidde de stad zich uit. Ook op cultureel vlak nam de stad inmiddels een vooraanstaande plaats in.

Het Palais du Gouvernement (18e eeuw)

Toen in 1733 de Poolse Successieoorlog uitbrak werd het hertogdom weer door Frankrijk bezet. Vervolgens werd Lotharingen de inzet van een ingewikkelde ruil. Hertog Frans III van Lotharingen (later keizer van het Heilige Roomse Rijk) droeg het hertogdom in 1737 over aan Stanislaus Leszczyński, de afgezette koning van Polen. Na een lang en zeer welvarend bewind waarbij Stanislaus regeerde als een verlicht heerser, overleed de laatste hertog van Lotharingen in 1766. Volgens een afspraak met zijn schoonzoon, Lodewijk XV van Frankrijk, ging Lotharingen naar Frankrijk. Het werd een Franse provincie (met een speciaal statuut) tot aan de Franse Revolutie.

Vanaf 1778 was Nancy de zetel van een bisschop.

In 1871, na de Frans-Duitse Oorlog, bleef Nancy Frans. Dit in tegenstelling tot de Elzas en het departement Moselle, met Straatsburg en met Metz, die aan het keizerrijk Duitsland overgedragen moesten worden. Voor Nancy luidde dit een gouden tijd in; veel Fransen uit de door het Duitse Keizerrijk geannexeerde gebieden weigerden de Duitse nationaliteit aan te nemen en vestigden zich in Nancy.

Vanuit Nancy startte rond 1900 in Frankrijk de beweging van de art nouveau (of jugendstil). De bekendste namen hierin zijn Émile Gallé, Antonin Daum, Louis Majorelle, Victor Prouvé en Eugène Vallin. In de stad bevonden zich een aantal vooraanstaande glaskunst ateliers.

Gedurende de Eerste Wereldoorlog werd de stad langere tijd gebombardeerd door Duits langeafstandsgeschut, wat grote materiële schade veroorzaakte.

Geografie

De oppervlakte van Nancy bedroeg op 1 januari 2020 15,01 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 6955.6 inwoners per km².

De onderstaande kaart toont de ligging van Nancy met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.

Demografie

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Verkeer en vervoer

Stadhuis

Fontein op het Stanislasplein

Porte de la Craffe

Stadsvervoerbedrijf STAN exploiteert een bandentramlijn (geleide bus) en meerdere stadsbuslijnen.
Nancy ligt aan de A31, die Luxemburg met Dijon verbindt. Via de A33 kan men richting Straatsburg reizen.
In de gemeente ligt het open spoorwegstation Nancy-Ville en het gesloten spoorwegstation Nancy-Saint-Georges.

Werelderfgoed

Zie: Place Stanislas, Place de la Carrière en Place d'Alliance.

Musea

Musée des beaux-arts de Nancy, Place Stanislas.
Musée Lorrain, Palais des Ducs de Lorraine.
Musée de l'École de Nancy in de voormalige woning van d'Eugène J.B. Corbin|Eugène Corbin.
Muséum-aquarium de Nancy, Université Nancy.

Sport

Nancy is de thuishaven van voetbalclub AS Nancy-Lorraine. De club speelt haar wedstrijden in het Stade Marcel Picot.

Nancy is 18 keer etappeplaats geweest in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. In 1962 en 1966 startte de Ronde van Frankrijk in Nancy. Met twee ritzeges won de legendarische Fausto Coppi (in 1949 en 1952) het vaakst in Nancy. In 2019 was Elia Viviani de laatste ritwinnaar in Nancy.

Onderwijs

ICN Business School

Geboren

Yolande van Lotharingen (1428-1483), hertogin van Lotharingen
Christine van Lotharingen (1565-1637, groothertogin van Toscane
Jean Lamour (1698-1771), siersmid
Frans I (1708-1765), keizer van het Heilige Roomse Rijk
Pierre-François Hugues d’Hancarville (1719-1805), kunstverzamelaar en kunsthistoricus
Jean Baptiste Isabey 1767-1855), portretschilder en miniaturist
Edmond de Goncourt (1822-1896), schrijver, criticus en oprichter van de Académie Goncourt
Eugène Gigout (1844-1925), organist en componist
Émile Gallé (1846-1904), art-nouveaukunstenaar
Henri Poincaré (1854-1912), wiskundige
Hubert Lyautey (1854-1934), generaal
Victor Prouvé (1858-1943), art-nouveau-schilder, beeldhouwer en graveur
Lucien Weissenburger (1860-1929), art-nouveau-architect
Émile André (1871-1933), art-nouveau-architect en kunstenaar
Elisabeth de Gramont (1875-1954), schrijfster
Lucien Febvre (1878-1956), historicus
Georges Sadoul (1904-1967), filmhistoricus
François Jacob (1920-2013), bioloog en Nobelprijswinnaar (1965)
Georges Marchal (1920-1997), acteur
Catherine Sauvage (1929-1998), zangeres, actrice en componiste
Claude Prouvé (1929-2012), architect
Nicolas Philibert (1951), filmregisseur van documentaires
José Touré (1961), voetballer
Virginie Despentes (1969), schrijfster en filmregisseur
Tony Vairelles (1973), voetballer
Vincent Hognon (1974), voetballer
Sébastien Schemmel (1975), voetballer
Matthieu Delpierre (1981), voetballer
Julien Tournut (1982), voetballer
Michaël Chrétien Basser (1984), Marokkaans voetballer
Maxime Chanot (1989), voetballer