Strafkolonie Sachalin
Russische strafkolonie in Oblast Sachalin / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De strafkolonie Sachalin werd in 1869 operationeel en kende drie districten: Aleksandrovsk met omliggende dorpen aan de westkust was het grootst. Dit was ook de plaats waar de gestraften per schip vanuit Nikolajevsk arriveerden en deels werden doorgestuurd naar het district Tymovsk in een vallei midden op het eiland, en naar Korsakov aan de zuidkust.[1]
Pjotr Kropotkin kreeg tijdens zijn periode als persoonlijk assistent van de gouverneur van Transbaikal in 1862 opdracht om de staat van het gevangenissysteem in Siberië te onderzoeken; hij beschreef zijn ervaringen in 1886 in zijn boek In Russische en Franse Gevangenissen. Hoewel hij ook over Sachalin schrijft is het niet zeker of hij daar zelf is geweest.
Anton Tsjechov, schrijver en arts, bezocht de strafkolonie in 1890 en schreef er een boek over. Hij kreeg van de gouverneur-generaal die hij in het begin van zijn bezoek sprak, toestemming alles en iedereen te bezoeken; vrije toegang tot alle gevangenissen en strafkolonies, behalve contact met politieke gevangenen. Volgens de gouverneur-generaal was de laatste vijf jaar veel ten goede veranderd, wat volgens Tsjechov niet klopte met de honger, prostitutie en lijfstraffen die hij waarnam. Wel hadden de gevangenen een relatieve vrijheid, hij schreef:
"Dwangarbeiders en kolonisten, weinigen uitgezonderd, liepen vrij over straat, zonder boeien zonder geleide; in groepen of alleen. Je ziet ze op de erven en in de huizen want ze zijn koetsier, waker, kok, keukenmeid of kindermeid. Je loopt ergens langs een huis in aanbouw en daar zijn dwangarbeiders met bijlen, zagen en hamers bezig. Of je gaat naar een bekende en een dwangarbeider doet open, het mes in de hand want hij zat in de keuken aardappels te schillen".
Tsjechov deed er gedurende drie maanden een bevolkingsonderzoek, van begin juli tot begin september in Noord-Sachalin en daarna nog een maand in het zuiden. Tsjechov relativeerde zijn onderzoek, punctueel of volledig zijn in 3 maanden is niet mogelijk. Zijn bijzondere interesse had de vraag hoevelen het hebben gered van degenen die 20 tot 25 jaar geleden hier aankwamen. Dat was een belangrijke factor voor de mogelijkheid tot kolonisatie van Sachalin. Gehuwde gestraften die hun partner achterlieten en weduwnaren leefden hier eerst als vrijgezel; na verloop van tijd werd vaak weer een gezin gesticht. Ongehuwd samenleven kwam op Sachalin zeer veel voor en hieruit werden ook kinderen geboren; het stuitte niet op bezwaren van burgerlijke of kerkelijke autoriteiten. De inrichting van een izba waarin een deel van de gevangenen en de kolonisten woonden, is zeer eenvoudig; waar vrouwen en kinderen inwoonden iets beter, doch ook daar ontbraken een opa en oma, iconen, oude meubels, alles wat met traditie en verleden te maken heeft.
Met deportatie naar Sachalin werd behalve wraak, afschrikking en correctie ook kolonisatie beoogd. De straf werd daaraan enigszins aangepast. Langdurig verblijf in een gemeenschappelijke cel maakt van een gevangene geen actief, nuttig lid van de kolonie maar iemand die tot last is. Het Reglement inzake Gedeporteerden kwam hieraan tegemoet. Tien maanden telden voor een jaar, elk jaar dwangarbeid in de steenkoolmijnen telde voor 1,5. Daartoe gebruikte men tabellen voor de berekening van straftermijnen. In de slotperiode van hun detentie mochten ze buiten de gevangenis wonen, een huis bouwen, trouwen en geld bezitten. Alle tot dwangarbeid veroordeelde vrouwen woonden buiten de gevangenis, in een eigen huis of inwonend. Dit gold ook voor veel mannen, als ze hun gezin bij zich hadden of als het goede vaklieden betrof.