ਰਾਜਗੀਰ
ਬੁੱਧ ਨਾਲ ਸੰਬਧਿਤ ਵਿਰਾਸਤੀ (ਬਿਹਾਰ) ਸਹਿਰ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ਰਾਜਗੀਰ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ", ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲੰਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। 2011 ਤੱਕ, ਕਸਬੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 41,000 ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦਕਿ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 88,500 ਸੀ।
ਰਾਜਗੀਰ
ਰਾਾਗੀਰਹਾ | |
---|---|
ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ/ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਹਿਰ | |
ਗੁਣਕ: 25.03°N 85.42°E / 25.03; 85.42 | |
Country | India |
State | ਬਿਹਾਰ |
Region | ਮਗਧ |
Division | ਪਟਨਾ |
District | ਨਾਲੰਦਾ |
ਵਾਰਡ | 19 ਵਾਰਡ |
Founded | ≈2000 BC |
ਬਾਨੀ | Samrat Brihadratha |
ਖੇਤਰ (2015) [A 1] | |
• ਕੁੱਲ | 111.39 km2 (43.01 sq mi) |
• Town | 61.6 km2 (23.8 sq mi) |
• Regional planning | 517 km2 (200 sq mi) |
ਉੱਚਾਈ | 73 m (240 ft) |
ਆਬਾਦੀ (2011)[2] | |
• Rajgir (NP) | 41,587 |
• Rajgir (CD Block) | 88,596 |
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
PIN | 803116 |
Telephone code | +91-6112 |
ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | BR-21 |
Sex ratio | 1000/889 ♂/♀ |
Literacy | 51.88% |
Lok Sabha constituency | Nalanda |
Vidhan Sabha constituency | Rajgir (SC) (173) |
ਵੈੱਬਸਾਈਟ | nalanda |
ਰਾਜਗੀਰ ਮਗਧ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਜ ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਗਿਆ।[3] ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਾਹਿਤਕ ਮਹਾਂਕਾਵਿ, ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਰਾਜੇ ਜਰਾਸੰਧ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਮੂਲ ਤਾਰੀਖ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1000 ਬੀ.ਸੀ. ਦੀਆਂ ਸਿਰਾਮਿਕਸ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। 2,500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਸਾਈਕਲੋਪੀਅਨ ਦੀਵਾਰ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ। ਇਹ 20ਵੇਂ ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰ ਮੁਨੀਸੁਵਰਤ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਸੀ,[4] ਅਤੇ ਮਹਾਵੀਰ ਅਤੇ ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਹਾਂਵੀਰ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਦੋਵਾਂ ਨੇ 6 ਵੀਂ ਅਤੇ 5 ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਗੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ /ਧਰਮ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ, ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਬਿੰਬੀਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਜੰਗਲ ਮੱਠ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[5] ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰਾਜਗੀਰ ਸ਼ਹਿਰ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ।
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਾਲੰਦਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰਾਜਗੀਰ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਸਥਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਨਾਲੰਦਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੇੜਲੇ 2010 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਕੁਦਰਤੀ ਚਸ਼ਮੇ ਅਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।