ß
Litera alfabetu niemieckiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące ß?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
ẞ ß (escet, niem. Eszett lub scharfes S „ostre S”) – litera występująca wyłącznie w alfabecie niemieckim, z wyjątkiem alfabetu w standardzie szwajcarskim używanym w Szwajcarii i Liechtensteinie. Reprezentuje ona spółgłoskę szczelinową dziąsłową bezdźwięczną (polskie s). Znak ten powstał jako ligatura małych liter S i Z, zapisywanych historycznie jako ſ i ʒ (ſʒ), co stanowi źródło nazw Es-Zett. Litera nazywana jest też Scharfes-S, gdyż jest czytana zawsze tak jak polskie s, zaś litera S w niemieckim może być wymawiana na trzy sposoby: jak polskie s (was), z (sein) lub sz (Stunde). Litera ß występuje zawsze w środku lub na końcu wyrazu.
Informacje podstawowe | |||
Majuskuła |
ẞ | ||
---|---|---|---|
Minuskuła |
ß | ||
Podstawowe pismo | |||
Podstawowy alfabet | |||
Pochodzenie | |||
Ligatura liter |
ſ + ʒ | ||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Litera ß jest wymawiana w identyczny sposób jak dwuznak ss (doppel S). Po reformie ortograficznej z 1996 r. ß używa się wyłącznie po dyftongach i długich samogłoskach, a w pozostałych przypadkach zapisywane jest ss. Nie dotyczy to wersji alfabetu stosowanej w Szwajcarii i Liechtensteinie, gdzie zawsze używa się ss, a ß nie funkcjonuje w ogóle. Ponadto zastępowanie ß przez ss jest obowiązkowe, gdy czcionka nie zawiera tego znaku. Dwuznaku ss zamiast ß używa się też często, gdy słowo go zawierające zapisywane jest dużymi literami, ponieważ escet funkcjonuje zasadniczo jako minuskuła, gdyż nie znajduje się na początku żadnego słowa. Zastępowanie ß majuskułą SS powoduje problem, gdyż w m.in. nazwach własnych (szczególnie nazwiskach) przekształcając wielkie litery SS w małe nie wiadomo, czy w ich miejscu stoi ß czy ss. Stąd pojawiły się postulaty stworzenia majuskuły escetu (ẞ), która ostatecznie została oficjalnie uznana przez Radę Ortografii Niemieckiej w 2017 r.[1][2] Zatem, zamiast zastępować ß przez SS (wcześniej stosowano również formę SZ) w zapisie słowa wielkimi literami, można też użyć ẞ, chociaż jest niedostępna na niemieckim układzie klawiatury i została oficjalnie zatwierdzona dosyć niedawno[3]. Niedozwolone jest także zastępowanie przez wielką literę B, podobną do escetu kształtem.
W porządku alfabetycznym ß może występować na samym końcu alfabetu.