Akcja „Kutschera” – udany zamach żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz ” na dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa Franza Kutscherę , dokonany 1 lutego 1944 w Alejach Ujazdowskich w Warszawie .
Szybkie fakty Czas, Miejsce ...
Zamknij
Aleje Ujazdowskie w Warszawie u wylotu alei Róż. Za drzewami widoczna narożna kamienica Mikołaja Szelechowa, w której mieszkał Franz Kutschera
Zachodni odcinek alei Róż. Jedno z miejsc, gdzie od 27 grudnia 1943 do 20 stycznia 1944 prowadzili rozpoznanie Aleksander Kunicki „Rayski”, Anna Szarzyńska-Rewska „Hanka”, Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama” i Elżbieta Dziębowska „Dewajtis”
Aleje Ujazdowskie przy ul. Chopina . Na pierwszym planie nieistniejący obecnie pałacyk Rzyszczewskich (nr 21), w głębi willa Gawrońskich (nr 23), obserwowana przez zespół „Rayskiego”. Dzień po zamachu, 2 lutego 1944, w tym miejscu Niemcy dokonali egzekucji odwetowej na 100 Polakach
Willa Gawrońskich – w okresie okupacji siedziba Dowództwa SS i Policji na dystrykt warszawski . Miejsce pracy Franza Kutschery
Ulica Krucza na odcinku pomiędzy ulicami Piusa XI (obecnie Piękna ) i Wilczą , gdzie w dniu nieudanego wystawienia akcji 28 stycznia 1944 wieczorem niemiecka żandarmeria raniła Jana Kordulskiego „Żbika”
Ulica Chopina (w tamtym czasie – Szopena) przy Mokotowskiej , gdzie w samochodach czekali Bronisław Hellwig „Bruno” i Kazimierz Sott „Sokół”. Ulicą Chopina odbył się także odskok z miejsca akcji
Plac Bankowy i nieistniejąca dzisiaj ulica Rymarska (po prawej) gdzie przed kawiarnią Melodia na samochód z rannymi żołnierzami „Pegaza ” czekał Zbigniew Dworak „Dr Maks”
Pałac Mniszchów (po lewej), od września 1939 do sierpnia 1944 siedziba Szpitala Maltańskiego, do którego po akcji przywieziono rannych i udzielono pomocy Michałowi Issajewiczowi „Misiowi” i Henrykowi Humięckiemu „Olbrzymowi”. Do tego szpitala 2 lutego trafił i tam 6 lutego zmarł Marian Senger „Cichy”
Tablica przy wejściu do Szpitala Maltańskiego
Gmach Żydowskiego Domu Akademickiego przy ul. Sierakowskiego 7, w okresie okupacji tymczasowa siedziba Szpitalu Przemienienia Pańskiego . Tutaj 1 lutego 1944 operowano „Lota” i „Cichego”
Gmach dawnego Szpitala Wolskiego (obecnie siedziba Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc ) przy ul. Płockiej 26, w którym 4 lutego 1944 zmarł Bronisław Pietraszewicz „Lot”
Wjazd na most Kierbedzia od strony Starego Miasta . Niemiecka blokada w tym miejscu odcięła żołnierzom „Pegaza ” drogę powrotną do Śródmieścia , zmuszając „Juna” i „Sokoła” do zawrócenia na Pragę
Most Kierbedzia widziany od strony Pragi . Stąd skoczyli do Wisły „Juno” i „Sokół”
Ulica Chmielna przy Zielnej, widok w kierunku skrzyżowania z ul. Marszałkowską . Kilka budynków dalej (fotografia została wykonana pomiędzy kamienicami nr 46 i 43), pod nr 34, mieściła się klinika ginekologiczno-położnicza dra Henryka Webera, do której 2 lutego przywieziono „Lota” i „Cichego” odbitych ze Szpitala Przemienienia Pańskiego
Kondukt pogrzebowy z trumną Franza Kutschery przechodzący placem Piłsudskiego (ówczesnym Adolf-Hitler-Platz ). Fotografia wykonana z pałacu Saskiego
Nieistniejący obecnie Pałac Brühla , oficjalna siedziba gubernatora dystryktu warszawskiego , w którym odbyła się ceremonia pogrzebowa Kutschery
Obwieszczenie z 2 lutego 1944 informujące o straceniu 100 polskich zakładników. Drugim wspomnianym w treści obwieszczenia Niemcem był najprawdopodobniej kierownik wydziału ds. przemysłu metalowego warszawskiego Arbeitsamtu (Urzędu Pracy) Willi Lübbert, na którym wyrok również wykonano 1 lutego 1944[1] [2]
Obwieszczenie z 2 lutego 1944 m.in. o nałożeniu kontrybucji na mieszkańców aglomeracji warszawskiej w wysokości 100 mln złotych . Dokument podpisano fikcyjnie nazwą stanowiska nieżyjącego Kutschery
Blankiet zaświadczenia o wywiązaniu się z obowiązku kontrybucyjnego w wysokości 30 zł przez mieszkańca Warszawy
Pokwitowanie wpłaty kontrybucji w wysokości 30 zł przez mieszkańca gminy Wawer
Informacja Kierownictwa Walki Podziemnej o wykonaniu wyroku na Franzu Kutscherze zamieszczona na pierwszej stronie „Biuletynu Informacyjnego ” z 24 lutego 1944
Fragment raportu Armii Krajowej mówiący o reakcjach Niemców po zamachu na Kutscherę
Operacja była najważniejszą zakończoną sukcesem akcją bojową wymierzoną w wysokiego funkcjonariusza niemieckiego aparatu terroru, która została przeprowadzona przez Armię Krajową w czasie II wojny światowej na terenie Generalnego Gubernatorstwa.