Augusto Pinochet
wojskowy dyktator Chile, prezydent w latach 1973–1990 / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Augusto Pinochet?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Augusto Pinochet, właśc. Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (ur. 25 listopada 1915 w Valparaíso, zm. 10 grudnia 2006 w Santiago) – chilijski dyktator i generał, przywódca junty wojskowej w Chile od 1973. W latach 1973–1990 pełnił urząd prezydenta. Doszedł do władzy w wyniku wojskowego puczu, odsuwając od władzy Salvadora Allende i zawieszając konstytucję. Po przegranym plebiscycie w 1988, nie kandydował w wynikających z tego plebiscytu wyborach, przekazał w 1990 pokojowo władzę zwycięzcy wolnych wyborów prezydenckich z 1989.
Pełne imię i nazwisko |
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
25 listopada 1915 | ||
Data i miejsce śmierci |
10 grudnia 2006 | ||
Prezydent Chile | |||
Okres |
od 11 września 1973 | ||
Przynależność polityczna |
bezpartyjny | ||
Pierwsza dama | |||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
| |||
|
capitán general | |||
Data i miejsce urodzenia |
25 listopada 1915 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
10 grudnia 2006 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby |
1931–1998 | ||
Siły zbrojne | |||
Jednostki |
Pułk „Chacabuco”, Pułk „Maipo”, Pułk „Carampangue”, Pułk „Rancagua” | ||
Główne wojny i bitwy | |||
Późniejsza praca | |||
|
W 1972 roku został szefem sztabu armii Chile. 23 sierpnia 1973 roku został awansowany przez prezydenta Salvadora Allende na stanowisko Komendanta Głównego Armii[1]. 11 września 1973 roku, Pinochet przeprowadził zamach stanu, w którym obalił demokratyczny rząd socjalisty Allende. Ustanowiona przez niego junta rozpoczęła brutalne represje opozycji[2]. Według różnych źródeł zabito od 1,2 tys. do 3,2 tys. osób, 80 tys. internowano, a 30 tys. poddano torturom, wśród tych osób znalazły się kobiety i dzieci[3][4].
Wdrażał reformy gospodarcze w stylu szkoły chicagowskiej. Przez zwolenników reformy te określane są jako „chilijski cud”, ich przeciwnicy natomiast wskazują na wzrost nierówności ekonomicznych, jaki nastąpił w okresie rządów junty[5]. W 1982 roku wybuchł kryzys gospodarczy, o który Pinochet oskarżył ministra finansów Sergio de Castro. Pinochet dokonał nacjonalizacji najbardziej zadłużonych przedsiębiorstw i nieco ograniczył dotychczasową liberalną politykę[6].
Rządy Pinocheta przedłużył plebiscyt z 1980 roku, który wprowadził nową konstytucję. Naruszanie praw obywatelskich i kryzysy doprowadziły do wybuchu zbrojnego oporu przeciwko jego rządom oraz powstaniu partyzantki[7]. Ustąpił w 1990 roku choć dalej pełnił urząd Komendanta Głównego Armii Chile. W dniu 10 marca 1998 roku przeszedł na emeryturę i został senatorem (zgodnie z zapisami wprowadzonej przez siebie konstytucji). W związku z naruszeniami praw człowieka został aresztowany w Londynie 10 października 1998 roku. W chwili śmierci w dniu 10 grudnia 2006 roku, ciążyło na nim około 300 oskarżeń o oszustwa podatkowe, malwersacje i łamanie praw człowieka z okresu jego rządów. Oskarżony został również o kradzież 28 milionów dolarów[8][9].