Chrześcijański fundamentalizm
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Chrześcijański fundamentalizm – konserwatywny kierunek w teologii protestanckiej, który powstał jako reakcja na pojawienie się teologii liberalnej[1]. George M. Marsden – historyk Kościoła amerykańskiego i badacz ewangelikalizmu – określił go jako „walczący z modernizmem nurt protestantyzmu”[2]. Chrześcijańskich fundamentalistów określa on jako protestantów, którzy na początku XX wieku „odważnie sprzeciwili się zarówno teologicznemu modernizmowi, jak i zmianom społecznym, do jakich prowadził”[3].
Chrześcijański fundamentalizm był pierwszą historyczną reakcją na post-oświeceniową teologię liberalną stworzoną przez Friedricha Schleiermachera. Pojawił się wśród brytyjskich i amerykańskich ewangelikalnych chrześcijan w odpowiedzi na modernistyczną i liberalną teologię przyjmowaną przez niektóre kościoły, a podważającą tak fundamentalne dla protestantów zasady wiary, jak bezbłędność Biblii, sola scriptura, dziewicze narodzenie Jezusa Chrystusa, Jego ekspiację zastępczą, cielesne zmartwychwstanie i rychłe powtórne przyjście. Stworzona przez Karla Bartha neoortodoksja była z kolei drugą liczącą się odpowiedzią na liberalizm teologiczny. O ile jednak fundamentalizm przyjął się głównie w nurtach protestantyzmu wywodzących się z tradycji anglo-amerykańskiej, neoortodoksja zadomowiła się głównie w historycznych kościołach europejskich. Oba nurty stanowią dwie silne gałęzie teologiczne współczesnego protestantyzmu.
W sprawach społecznych, chrześcijańscy fundamentaliści sprzeciwiają się aborcji i tzw. propagandzie homoseksualnej, szczególną uwagę przywiązują do ochrony życia rodzinnego, edukacji, odpowiedzialności społecznej, przestrzegania i ochrony praw człowieka w tym prawa do własności, wolności słowa, myśli i wyznania, a także prawa do rzetelnego procesu sądowego. Wielu fundamentalistów, podobnie jak niemal wszyscy działacze reformacji w XVI wieku, utożsamia urząd papieski z biblijnym antychrystem.