Język czeski
język zachodniosłowiański / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Czeski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język czeski (cz. český jazyk, čeština [ˈt͡ʃɛʃcɪna]) – język z grupy zachodniosłowiańskiej, stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej. Najbliżej spokrewniony jest ze słowackim, a w dalszej kolejności również z polskim, kaszubskim oraz łużyckimi.
Obszar |
Czechy | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 11,5 mln | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Czechy, jeden z urzędowych w Unii Europejskiej | ||||||
Organ regulujący | Instytut Języka Czeskiego | ||||||
Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | cs | ||||||
ISO 639-2 | ces/cze | ||||||
ISO 639-3 | ces | ||||||
IETF | cs | ||||||
Glottolog | czec1258 | ||||||
Ethnologue | ces | ||||||
GOST 7.75–97 | чеш 790 | ||||||
WALS | cze | ||||||
SIL | CES | ||||||
Występowanie | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Wywodzi się z języka praindoeuropejskiego za pośrednictwem prasłowiańskiego. W mowie rozwijał się od X wieku, a jego pierwsze zabytki pochodzą z wieku XIII. Późne średniowiecze to okres rozkwitu czeszczyzny i jej silnego oddziaływania na inne języki (w tym polski), jednakże po 1620 roku nastąpił proces jej upadku i dominacji na ziemiach czeskich języka niemieckiego. W pierwszej połowie XIX wieku nastąpiło czeskie odrodzenie narodowe i stworzenie współczesnego standardu literackiego.
Czeski jest językiem ojczystym dla około 11,5 miliona ludzi, z czego ponad 10 milionów to mieszkańcy Czech. Resztę stanowią przede wszystkim imigranci i ich potomkowie w wielu krajach Europy, obu Ameryk czy Australii. Jest na 73. miejscu wśród najczęściej używanych języków świata.
Podobnie jak inni przedstawiciele grupy słowiańskiej czeszczyzna należy do języków fleksyjnych, charakteryzujących się rozbudowaną deklinacją i koniugacją. Do zapisu używany jest alfabet łaciński wzbogacony o znaki diakrytyczne (zob. alfabet czeski). W wymowie cechuje go akcent dynamiczny padający na pierwszą sylabę (akcent inicjalny), istnienie długich samogłosek oraz specyficzna głoska ř. Wyróżnia się cztery główne grupy dialektalne – czeską, środkowomorawską (hanacką), wschodniomorawską (morawskosłowacką) oraz śląską.
Jest to język urzędowy Czech oraz jeden z urzędowych w Unii Europejskiej. Regulacją zajmuje się Instytut Języka Czeskiego Akademii Nauk Republiki Czeskiej.