Dario Cologna
szwajcarski biegacz narciarski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Dario Cologna?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Dario Alonzo Cologna (ur. 11 marca 1986 w Val Müstair) – szwajcarski biegacz narciarski, czterokrotny mistrz olimpijski, trzykrotny medalista mistrzostw świata, trzykrotny mistrz świata młodzieżowców, medalista mistrzostw świata juniorów, czterokrotny zwycięzca Tour de Ski, czterokrotny zdobywca Pucharu Świata oraz trzykrotny zdobywca Małej Kryształowej Kuli w klasyfikacji dystansowej.
Już jako dziecko Dario Cologna uprawiał sport, jednak początkowo były to między innymi narciarstwo alpejskie, kolarstwo górskie oraz piłka nożna. Biegi narciarskie trenować zaczął w wieku 12 lat[1]. Po raz pierwszy na arenie międzynarodowej pojawił się 30 listopada 2002 roku, podczas zawodów juniorskich w Ulrichen. Zajął tam siódme miejsce w biegu na 9 km techniką dowolną. W 2004 roku wystartował na mistrzostwach świata juniorów w Stryn, gdzie był ósmy w sztafecie, a w biegu na 10 km stylem dowolnym zajął 24. miejsce. Rok później, na mistrzostwach świata juniorów w Rovaniemi, jego najlepszym wynikiem było szesnaste miejsce w sztafecie. Największy sukces w tej kategorii wiekowej osiągnął podczas mistrzostw świata juniorów w Kranju w 2006 roku, gdzie wywalczył brązowy medal w biegu na 10 km klasykiem, ulegając tylko Norwegowi Petterowi Northugowi i Czechowi Martinowi Jakšowi.
W Pucharze Świata zadebiutował 26 listopada 2006 roku w Ruce, gdzie nie ukończył biegu na 15 km stylem klasycznym. W sezonie 2006/2007 pojawił się jeszcze trzykrotnie, przy czym w ostatnim starcie – 24 marca 2007 roku w Falun zdobył pierwsze pucharowe punkty, zajmując 25. miejsce w biegu łączonym na 30 km. W klasyfikacji generalnej zajął ostatecznie 145. miejsce. W marcu 2007 roku wystąpił na mistrzostwach świata młodzieżowców w Tarvisio, gdzie zdobył złote medale w biegu na 15 km stylem dowolnym oraz łączonym na 30 km. W 2007 roku zwyciężył także Engadin Skimarathon – najdłuższym i największym szwajcarskim maratonie narciarskim. W kolejnym sezonie spisał się znacznie lepiej, zajmując 37. pozycję w klasyfikacji generalnej. Już 15 grudnia 2007 roku w Rybińsku po raz pierwszy znalazł się w pierwszej dziesiątce zawodów pucharowych, kiedy zajął ósme miejsce w biegu na 30 km techniką dowolną. W tym sezonie po raz pierwszy wziął udział w zawodach Tour de Ski, startując w jego drugiej edycji. Dario nie punktował tylko w jednym etapie, plasując się z reguły na przełomie drugiej i trzeciej dziesiątki. W klasyfikacji generalnej zajął ostatecznie 30. miejsce, tracąc do zwycięzcy, Czecha Lukáša Bauera, ponad siedem i pół minuty. W pozostałej części sezonu punktował jeszcze kilkakrotnie, najlepszy wynik uzyskując 14 marca 2008 roku w Bormio, gdzie był czwarty w biegu na 3.3 km stylem dowolnym. W 2008 roku wystąpił także na mistrzostwach świata młodzieżowców w Malles Venosta, zdobywając złoty medal na dystansie 30 km techniką dowolną.
Pierwsze pucharowe podium wywalczył 6 grudnia 2008 roku w La Clusaz, gdzie zajął drugie miejsce w biegu na 30 km stylem dowolnym. Niedługo później Dario zwyciężył w klasyfikacji końcowej trzeciej edycji Tour de Ski. Punktował we wszystkich etapach, pięciokrotnie plasując się w pierwszej dziesiątce, przy czym dwukrotnie stał na podium: 27 grudnia w Oberhofie był drugi w biegu na 3.75 km style dowolnym, a dzień później zwyciężył w biegu na 15 km techniką klasyczną. W całym Tour de Ski zwyciężył z przewagą 59 sekund nad Northugiem oraz ponad minuty nad Niemcem Axelem Teichmannem. Zwycięstwo to było jego pierwszym triumfem w zawodach Pucharu Świata i zarazem pierwszym zwycięstwem reprezentanta Szwajcarii. Cologna wygrał także Finał PŚ w Sztokholmie i Falun, wyprzedzając Francuza Vincenta Vittoza i Rosjanina Aleksandra Legkowa, ale w pozostałych konkursach nie stawał na podium. Wyniki te pozwoliły Szwajcarowi zwyciężyć w klasyfikacji generalnej, wyprzedzając Northuga oraz i jego rodaka Olę Vigena Hattestada. Tym samym Dario został pierwszym szwajcarskim biegaczem, który zdobył Kryształową Kulę. Ponadto zajął drugie miejsce w klasyfikacji dystansowej, ulegając tylko Włochowi Pietro Pillerowi Cottrerowi. W lutym 2009 roku Szwajcar brał udział mistrzostwach świata w Libercu, ale medalu nie zdobył. W swoim najlepszym występie, w sprincie techniką dowolną był czwarty, przegrywając walkę o brązowy medal z Nikołajem Moriłowem z Rosji o 1.1 sekundy. Na tych samych mistrzostwach był także szósty w biegu na 15 km klasykiem oraz siódmy w sztafecie, a w biegu łączonym na 30 km zajął dopiero 41. miejsce.
Najważniejszym punktem sezonu 2009/2010 były igrzyska olimpijskie w Vancouver. Zdobył tam złoty medal w biegu na 15 km stylem dowolnym, z wyraźną przewagą nad Cottrerem i Bauerem. Dzięki temu osiągnięciu jest pierwszym i jak na razie jedynym szwajcarskim złotym medalistą olimpijskim w biegach narciarskich. Oprócz jego złota Szwajcarzy zdobyli jeszcze cztery brązowe medale, ostatni w 2002 roku. W pozostałych startach olimpijskich wypadł przyzwoicie, ale w ścisłej czołówce już się nie znalazł, jego najlepszym wynikiem było dziesiąte miejsce na dystansie 50 km stylem klasycznym. W rywalizacji pucharowej Cologna był trzeci zarówno w biegu na 15 km stylem dowolnym, jak i sprincie klasykiem w dniach 5 i 6 lutego 2010 roku w Canmore. Poza tym wywalczył jeszcze jedno podium – trzecie miejsce w klasyfikacji końcowej czwartej edycji TdS. Szwajcar prezentował w tym cyklu równą formę, punktując we wszystkich etapach i nie zajmując miejsca niższego niż dwunaste. Najlepiej spisał się 6 stycznia w Dobbiaco, gdzie w biegu na 35 km stylem dowolnym był drugi. Ostatecznie wystarczyło to jednak do zajęcia trzeciego miejsca w klasyfikacji, za Bauerem i Northugiem. W zawodach Finału PŚ wygrał jeden z etapów, ale w pozostałych startach nie stawał na podium i ostatecznie zajął ósme miejsce. W klasyfikacji generalnej pozwoliło mu to zająć czwarte miejsce.
Sezon 2010/2011 zaczął od zajęcia drugiego miejsca w biegu na 15 km techniką dowolną w szwedzkim Gällivare. Następnie zajął drugie miejsce w rozgrywanym w Ruce cyklu Ruka Triple, był czwarty w biegu na 15 km klasykiem 11 grudnia w Davos, dzień później w tej samej miejscowości był trzeci w sprincie stylem dowolnym, a 18 grudnia w La Clusaz ponownie zajął czwarte miejsce na dystansie 30 km stylem dowolnym. Kolejnym przystankiem w Pucharze Świata była piąte edycja Tour de Ski, gdzie Dario także prezentował wysoką formę. W ośmiu etapach tej edycji tylko w ostatnim, podbiegu na Alpe Cermis 9 stycznia 2011 roku nie znalazł się w czołowej dziesiątce. W dwóch etapach był najlepszy, trzykrotnie był drugi i raz zajął trzecie miejsce. W klasyfikacji końcowej wyprzedził o 27 sekund Pettera Northuga i o ponad półtorej minuty Lukáša Bauera. Odpuścił pięć kolejnych zawodów Pucharu Świata, wracając dopiero 19 lutego w Drammen, gdzie był czwarty w biegu na 15 km klasykiem. Mimo dobrej passy w zawodach pucharowych Cologna nie zdobył żadnego medalu na rozgrywanych na przełomie lutego i marca 2011 roku mistrzostwach świata w Oslo. Imprezę tę zdominował jeden z jego największych rywali – Petter Northug, który zdobył pięć krążków, w tym trzy złote. Szwajcar najlepsze wyniki osiągnął w sztafecie oraz sprincie stylem dowolnym, w obu przypadkach zajmując dziewiątą pozycję. Po powrocie do rywalizacji pucharowej to jednak Szwajcar był liderem w klasyfikacji generalnej, co potwierdził, wygrywając bieg łączony na 20 km 12 marca 2011 roku w Lahti. W Finale PŚ był trzeci za Northugiem i jego rodakiem Finnem Hågenem Kroghiem, ale to wystarczyło, by po raz drugi w karierze zdobyć Kryształową Kulę. Drugie miejsce w klasyfikacji przypadło Northugowi, a trzeci był Szwed Daniel Richardsson. Dario zwyciężył także w klasyfikacji dystansowej, wyprzedzając Richardssona i Bauera.
W pierwszej połowie sezonu 2011/2012 najlepszy okazał się Northug, który po pierwszych siedmiu zawodach indywidualnych był liderem PS. W tym czasie Cologna trzykrotnie stawał na podium: był drugi w cyklu Ruka Triple, trzeci w biegu na 15 km techniką klasyczną 17 grudnia w Rogli, a dzień później wygrał w sprincie stylem dowolnym. W szóstej edycji Tour de Ski musiał uznawać wyższość Norwega aż do 5 stycznia 2012 roku i siódmego etapu w Dobbiaco. W rozegranym wtedy biegu na 35 km techniką dowolną Dario wyprzedził Northuga o minutę i 20 sekund, co pozwoliło mu odrobić straty z poprzednich etapów i objąć prowadzenie. W pozostałych dwóch etapach był trzeci i szesnasty (Norweg zajął 4. i 24. miejsce), co wystarczyło do ostatecznego zwycięstwa. W klasyfikacji końcowej wyprzedził Szweda Marcusa Hellnera o ponad minutę i o ponad półtorej minuty Northuga. Dzięki temu zwycięstwu został liderem Pucharu Świata, a także jedynym biegaczem, który trzy razy zwyciężył w Tour de Ski. W pozostałej części sezonu Norweg wystąpił tylko w biegu na 30 km klasykiem w Novym Měscie, gdzie był czternasty, a Dario zajął drugie miejsce. Szwajcar wygrał uprzednio sprint i bieg na 15 km stylem klasycznym w Otepää w dniach 21 i 22 stycznia 2012 roku. Od tej pory pewnie zmierzał po trzeci triumf w klasyfikacji generalnej. Był między innymi drugi w biegu na 15 km stylem klasycznym 18 lutego w Szklarskiej Porębie, pierwszy w biegu łączonym na 30 km 3 marca w Lahti i drugi na dystansie 50 km klasykiem 10 marca 2012 roku Oslo. Wysoką formę potwierdził wygrywając zawody Finału PŚ, w których wyprzedził Kanadyjczyka Devona Kershawa i Norwega Niklasa Dyrhauga. W klasyfikacji generalnej był najlepszy po raz trzeci w karierze, o 750 punktów przed Kershawem i ponad 1000 punktów przed Northugiem. Po raz drugi w karierze najlepszy był także w kategorii dystansowej. Po triumfie w sezonie 2011/2012 zajmuje trzecie miejsce w klasyfikacji wszech czasów pod względem zwycięstw w klas generalnej, za Norwegiem Bjørnem Dæhlie (6 zwycięstw) i Szwedem Gunde Svanem (5 zwycięstw)[2]. W marcu 2012 roku po raz drugi zwyciężył w Engadin Skimarathon.
Po sezonie 2021/2022 zakończył sportową karierę[3].
Choć urodził się w Val Müstair, to obecnie mieszka w Davos. Ma siostrę oraz młodszego brata Gianlucę, który również jest biegaczem narciarskim. Dario posiada dwa obywatelstwa: szwajcarskie i włoskie oraz włada pięcioma językami: romansz, niemieckim (dialekt tyrolski), włoskim, francuskim i angielskim[1]. Jego ulubiony klub piłkarski to A.C. Milan. Jeden z pociągów Rhätische Bahn został nazwany jego imieniem[4].