Debit
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Debit – zezwolenie urzędu cenzury na rozpowszechnianie wydawnictwa. Także zezwolenie na sprowadzanie wydawnictw zagranicznych (tzw. debit pocztowy albo komunikacyjny).
Ten artykuł dotyczy prawa. Zobacz też: debit źródła. |
Słowo pochodzi od francuskiego wyrazu débit, oznaczającego „sprzedaż”, „zbyt”, „miejsce sprzedaży”. To określenie wywodzi się z kolei z łacińskiego źródłosłowu debēre („być [komuś] winnym”), podobnie jak wyraz debet.
W polskim prawie prasowym do roku 1990 przepisy prawa określały pozbawienie debitu komunikacyjnego jako sankcję wiążącą się z zakazem rozpowszechniania druku wydawanego za granicą. Według prawa prasowego z 1938 roku[1] prawo pozbawiania debitu miał Minister Spraw Wewnętrznych, w 1946 roku uprawnienie to przeszło na Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk[2]. Ustawa z roku 1981 przewidywała pozbawienie czasopisma zagranicznego debitu na okres jednego do pięciu lat, jeżeli w stosunku do niego orzeczono trzykrotnie zakaz rozpowszechniania. Zarządzenie o pozbawieniu debitu podlegało publikacji w Monitorze Polskim. Sprowadzanie publikacji zagranicznych objętych zakazem było dozwolone bibliotekom, w celach uzasadnionych ich statutową działalnością, oraz instytucjom i osobom, ze względu na cele zawodowe lub naukowe, lub po uzyskaniu zgody Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk, także w innym celu[3][4].
Wydawnictwa rozpowszechniane bez stosownego zezwolenia (tzw. wydawnictwa podziemne) bywały określane jako bezdebitowe (najczęściej wydawcy takich publikacji nigdy o takie zezwolenie nie występowali).