Dzieje Polski (cykl książek Andrzeja Nowaka)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Dzieje Polski – seria książek historycznych autorstwa Andrzeja Nowaka opisująca historię Polski.
Prof. Andrzej Nowak z czwartym tomem Dziejów Polski (2019) | |
Autor | |
---|---|
Tematyka | |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania | |
Język | |
Data wydania | |
Wydawca |
Seria ukazuje się nakładem krakowskiego wydawnictwa Biały Kruk. Pierwszy tom pt. Dzieje Polski. Skąd nasz ród ukazał się w maju 2014 roku[1]. Opisuje on okres polskiej historii od zarania do roku 1202. Tom 1 otrzymał wiele nagród (m.in. nagrodę Książki Roku 2014 Magazynu Literackiego Książki i Biblioteki Narodowej, oraz Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza[2]) i był omawiany w mediach.
Drugi tom serii ukazał się w grudniu 2015, z podtytułem Od rozbicia do nowej Polski i opisuje historię kraju w latach 1202–1340. Przy okazji premiery tego dzieła autor Andrzej Nowak zdradził, że odszedł od pierwotnej koncepcji dzieła 6-tomowego i planuje napisać 10 lub 11 części Dziejów Polski[3].
Trzeci tom ukazał się 24 marca 2017 i nosi podtytuł Królestwo zwycięskiego orła. Opisuje on lata 1340–1468, od rządów króla Kazimierza Wielkiego do panowania Kazimierza Jagiellończyka, kiedy to odbywa się pierwszy regularny Sejm, w którym udział wzięło po dwóch przedstawicieli wszystkich ziem (powiatów)[4][5][6].
Czwarty tom ukazał się 25 listopada 2019 i nosi podtytuł Trudny złoty wiek[7]. Skupia się na latach 1468–1572, czyli na okresie utrwalenia pozycji i wpływów Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej oraz procesie, który zwieńczy Unia Lubelska w 1569 roku. W opisanych w IV tomie Dziejów Polski ponad stu latach rozwój kraju jest wszechstronny. Gospodarczemu wzrostowi towarzyszy wciąż udoskonalana polska sztuka wojenna, a choć maleje znaczenie pospolitego ruszenia, to powstaje husaria, specyficznie polska formacja jazdy ciężkiej. Rozwija się Uniwersytet Krakowski, którego wychowankiem jest Mikołaj Kopernik. Rozwijają się miasta; już nie tylko Kraków i Gdańsk. Doskonali się język polski; powstają w nim rozmaite dzieła literackie. W Rzeczypospolitej na coraz szerszą skalę zauważalne są wpływy renesansu, który jest lokalnie przetwarzany i osiąga oryginalny wymiar. Rzeczpospolita staje się miejscem działania szeregu naukowców, artystów, rzemieślników z zagranicy. Autor mówi, że był to również „czas rozwoju polskiej kultury politycznej, specyficznej kultury obywatelskiej, republikańskiej i wolności, jakiej nie było w żadnym innym kraju europejskim tamtego czasu”[8].
11 listopada 2019 r. prezydent Andrzej Duda odznaczył Andrzeja Nowaka Orderem Orła Białego „w uznaniu za wybitne działania na polu historii, za propagowanie wartości patriotycznych, za osiągnięcia w dziedzinie nauk humanistyczno-społecznych oraz popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie”[9]. 16 listopada 2020 r. Andrzej Nowak otrzymał Nagrodę Mediów Publicznych w kategorii „Słowo” za Dzieje Polski. Głoszący laudację Krzysztof Masłoń stwierdził, że „Dzieje Polski są najważniejszą polską książką po 1989 r.”[10]
Piąty tom ukazał się 25 listopada 2021 r., nosi podtytuł "Imperium Rzeczypospolitej" i opisuje lata 1572-1632.[11] Oficjalna premiera z udziałem Andrzeja Nowaka, prof. Krzysztofa Ożoga, prof. Wojciecha Polaka, Haliny Łabonarskiej i Anny Popek odbyła się 30 listopada w krakowskim Teatrze Słowackiego.[12] W piątym tomie "Dziejów Polski" Andrzej Nowak proponuje nowe spojrzenie na początek ery królów elekcyjnych: „W V tomie spoglądam nieco inaczej niż wcześniejsi historycy na epokę Stefana Batorego i Jana Zamoyskiego - postaci często traktowanych jako pomnikowe. Nie jestem antybrązownikiem, nie lubię pisać źle o ludziach, ale pewne aspekty przemian politycznych owego czasu postrzegam jednak bardzo krytycznie. Uważam, że kryzys Rzeczypospolitej rozpoczął się od tej epoki”[13].
W rozmowie z miesięcznikiem „Wpis” z czerwca 2021 r. Andrzej Nowak przyznał, że rozważa rozszerzenie całej serii w taki sposób, że ostatecznie może powstać łącznie 12 tomów[13].
Szósty tom Dziejów Polski , który ukazał się 16 listopada 2023 r.[14] poświęcony jest latom 1632-1673 i nosi podtytuł Potop i Ogień[15].