Etnolekt śląski
język zachodniosłowiański czasem uznawany za dialekt polskiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Etnolekt %C5%9Bl%C4%85ski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Etnolekt śląski (śl. ślōnskŏ gŏdka, ślōnsko godka[uwaga 1], ślůnsko godka[uwaga 2]), także jako język śląski[3][4][5], w dialektologii polskiej dialekt śląski[6] – zespół gwar śląskich[7][8], być może łączących się w kilka dialektów[9], którym posługuje się rdzenna ludność Górnego Śląska[uwaga 3]. Na kształtowanie się słownictwa etnolektu miały wpływ zapożyczenia z języków: literackiego polskiego, czeskiego (szczególnie z narzecza morawskiego, traktowanego niekiedy jako odrębny język), niemieckiego (najczęściej z germańskiego dialektu śląskiego) oraz częściowo słowackiego. W mowie tej konsekwentnie dominuje dzisiaj fonologia i morfologia słowiańska i przeważa takiż źródłosłów. Dyskusyjna jest kwestia statusu mowy śląskiej. W publikacjach językoznawczych śląszczyzna uznawana jest za dialekt języka polskiego. Jednakże znaczna część wyrażeń bliższa jest językowi staropolskiemu niż współczesnej polszczyźnie standardowej[10]. Zdarzają się źródła mówiące, że śląski wywodzi się z języka czeskiego[11]. W Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 r. używanie śląskiego w kontaktach domowych zadeklarowało 56,6 tys. osób[12]. W spisie z 2011 było już 529 tys. takich deklaracji[13], a w spisie z 2021 – 458 tys[1]. Język śląski został uwzględniony w normie ISO 639-3, gdzie Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna – ISO przydzieliła mu kod: „SZL”[3].
Ten artykuł dotyczy etnolektu słowiańskiego. Zobacz też: dialekt śląski języka niemieckiego. |
Ten artykuł od 2023-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Obszar |
Śląsk w granicach Polski oraz Czech, Niemcy, USA, a także inne kraje | ||||
---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
458 tys.[1] | ||||
Pismo/alfabet |
zmodyfikowany alfabet łaciński | ||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||
Status oficjalny | |||||
Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||||
Kody języka | |||||
ISO 639-3 | szl | ||||
IETF | szl | ||||
Glottolog | sile1253 | ||||
Ethnologue | szl | ||||
SIL | szl | ||||
Występowanie | |||||
W Wikipedii | |||||
| |||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
W obrębie dialektu śląskiego można wyróżnić zarówno gwary oddalone od polszczyzny standardowej, jak i formy bliskie językowi ogólnemu, odróżniające się cechami akcentu[14]. Współcześnie istnieje ruch promujący ustanowienie śląskiego standardu językowego, zwiększenie prestiżu gwar śląskich i wyodrębnienie ich jako odrębnego języka[14]. Trwają także prace kodyfikacyjne, mające na celu ustanowienie śląskiej ortografii.