Galas, cecydium[1] , galasówka (łac. galla ) – w szerszym ujęciu do utworów galasowych zaliczane są patologiczne narośle powstałe w wyniku rozrostu tkanki roślinnej na liściach , łodydze lub korzeniach [2] . Szczególnym utworem są galasy wytwarzane u roślin zaatakowanych przez owady – galasówki [3] . Galasy to także brodawki korzeniowe oraz struktury określane jako czarcie miotły [3] [1] . Powstawanie galasów może być indukowane przez wirusy [4] , bakterie , grzyby , nicienie , roztocze lub owady [5] . Ponadto mianem galasów określa się wyrośla na koralowcach wywoływane przez niektóre kraby z rodziny Cryptochiridae [6] .
Inni autorzy określają nazwą galas wyłącznie wyrośla powstałe w wyniku działania galasówkowatych (owady z rzędu błonkoskrzydłych), uznając je za jeden z wielu rodzajów wyrośli (cecidium ). Powstają w wyniku nakłucia tkanek i złożenia w ranie jaj przez samice galasówkowatych. Funkcją tak utworzonych galasów jest ochrona żerujących wewnątrz larw[7] .
Przykłady galasów
Galas wywołany przez galasówkę dębiankę Cynips quercusfolii
Galas którego sprawcą jest letyniec żołędziowiec (Andricus quercuscalicis )
Galas na liściu lipy wywołany przez różkowca lipowego (Eriophyes tiliae )
Galas na liściu buka wywołany przez pryszczarka bukowca, czyli garnusznicę bukową (Mikiola fagi )
Galas gąsienicy motyla z rodziny zwójkowatych – zwójki żywiczaneczki (Retinia resinella )
Motylem tworzącym galasy na pędach topoli osiki jest przeziernik topolowiec (Paranthrene tabaniformis )
Galas na liściu buka zwany hartigiolówka bukowa (Hartigiola annulipes )
Galas na liściu wierzby wywołany przez naroślarza iwowca (Pontania proxima )
Galas na topoli powstały przez mszycę zwaną przerostek skrętnik (Pemphigus spirothecae )
Sprawcą takich wyrośli jest m.in. rzemlik osinowiec (Seperda populnea ), chrząszcz z rodziny kózkowatych, który uszkadza topolę osikę
Galas utworzył letyniec szysznica (Andricus fecundator )
Galas ochojnika modrzewiowo-świerkowego (Adelges laricis )
Galas torebnicy wiązowej (Tetraneura ulmi )
Galas szypszyńca różanego (Rhodites rosarum )
Galasy na modrzewiu wywołane przez Cydia milleniana
Galas na drzewach i krzewach iglastych tworzy kosmaczek modrzewiowiec (Dasyneura kellneri )