Generalne Gubernatorstwo
jednostka administracyjna obejmująca część terenów polskich okupowanych przez III Rzeszę / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Generalne Gubernatorstwo?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Generalne Gubernatorstwo (kolokwialnie Generalna Gubernia[4], niem. Generalgouvernement, w skrócie GG[5]; od 26 października 1939 do 31 lipca 1940 niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete, pol. Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich) – jednostka administracyjno-terytorialna utworzona przez III Rzeszę na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z 12 października 1939 z mocą obowiązującą od 26 października 1939[6][7], obejmująca część okupowanego wojskowo przez Niemcy terytorium II Rzeczypospolitej, która nie została anektowana bezpośrednio przez III Rzeszę. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i wcieleniu 1 sierpnia 1941 dekretem Hitlera tzw. Dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa jego obszar rozpościerał się od Czerwina na północy do Hryniawy na południu, od Częstochowy na zachodzie do Okopów Świętej Trójcy na wschodzie.
Zobacz też: Generalne Gubernatorstwo (1914–1918). |
1939–1945 | |||||
| |||||
Dewiza: (niem.) Ein Volk, ein Reich, ein Führer (Jeden Naród, jedna Rzesza, jeden Wódz) | |||||
Hymn: Das Lied der Deutschen (Pieśń Niemców) Horst-Wessel-Lied (Pieśń Horsta Wessela)[uwaga 1] | |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny |
terytorium II Rzeczypospolitej pod okupacją wojskową III Rzeszy z jednostronnie ustanowioną niemiecką administracją cywilną | ||||
Typ państwa | |||||
Głowa państwa | |||||
Zależne od | |||||
Szef rządu |
sekretarz stanu w rządzie Generalnego Gubernatorstwa (ostatni) Josef Bühler | ||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności (1943) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
Waluta | |||||
Utworzenie: Dekret Adolfa Hitlera (brak uznania międzynarodowego) |
Adolf Hitler | ||||
Likwidacja: operacja wiślańsko-odrzańska |
Zdobycie Krakowa (symbolicznie) | ||||
Kod samochodowy |
D | ||||
|
Na terenie Generalnego Gubernatorstwa nie powstały nigdy żadne polskie struktury władzy kolaborującej z Niemcami, co stanowiło wyjątek wśród krajów europejskich okupowanych przez III Rzeszę. Generalne Gubernatorstwo zarządzane było przez Niemców, którzy stanowili kadrę administracyjną, policyjną i wojskową (z wyjątkiem nielicznych formacji, w których pracowali Polacy, jak np. tzw. granatowa policja). Władzę centralną w Generalnym Gubernatorstwie sprawował rząd Generalnego Gubernatorstwa i Generalny Gubernator, którym przez cały okres okupacji był Hans Frank, rezydujący w Krakowie.
Część nazwy „dla okupowanych ziem polskich” została usunięta tajnym rozporządzeniem Generalnego Gubernatora Hansa Franka z 31 lipca 1940 r. wydanym w oparciu o tajny dekret Hitlera z 8 lipca 1940[8]. OKW w dyrektywie z 15 kwietnia 1940 r. rozważając, czy istnieje jeszcze państwo polskie z którym Niemcy znajdują się w stanie wojny utrzymywało jakoby: Wojna zakończyła się wraz ze zmiażdżeniem Państwa Polskiego, sam Führer dał temu wyraz w październiku 1939 r., likwidując wojskową administrację i zastępując ją cywilną. Sprawy Generalnej Guberni są sprawami wewnętrznoniemieckimi[9].
- Osobny artykuł: Terytoria Polski anektowane przez III Rzeszę.
Proklamacja Generalnego Gubernatorstwa przez Rzeszę była sprzeczna z prawem międzynarodowym (konwencja haska IV z 1907 r. o prawach i zwyczajach wojny lądowej, art. 42 i następne) i w konsekwencji nielegalna. Dlatego też Generalne Gubernatorstwo nie było podmiotem prawa międzynarodowego ani publicznego. Wszystkie akty władz Generalnego Gubernatorstwa, stanowiących jedynie władzę okupacyjną, de iure były bezskuteczne w międzynarodowych stosunkach prawnych (pozbawione skutku od chwili wydania aktu prawnego).[potrzebny przypis]