Gospodarka społeczna
system przedsiębiorstw, organizacji i uregulowań prawnych, mających na celu wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Gospodarka społeczna (ang. social economy) – system przedsiębiorstw i organizacji oraz właściwych im uregulowań prawnych, mających na celu wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Obejmuje stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, zakłady aktywności zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej oraz inne formy organizacyjne, które angażują się w życie społeczności lokalnej.
Nie mylić z: Ekonomia społeczna. |
Nadrzędną funkcją gospodarki społecznej jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Do grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym należą przede wszystkim osoby: długotrwale bezrobotne, bezdomne, uzależnione i izolowane.
Podmioty gospodarki społecznej prowadzą proces reintegracji społecznej i zawodowej m.in. w oparciu o:
- spółdzielnie socjalne (wprowadzone w Polsce ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);
- centra integracji społecznej i zakłady aktywności zawodowej – podmioty te mogą być tworzone przez sektor publiczny i instytucje niepubliczne. W sensie ścisłym w tym pierwszym przypadku (a zatem kiedy jest to instytucja prowadzona przez administrację) trudno jednak mówić o przynależności do sektora ekonomii społecznej;
- kluby integracji społecznej – mogą być tworzone przez ośrodki pomocy społecznej i organizacje pozarządowe, włączając do gospodarki rynkowej przyczyniają się one do podniesienia spójności społecznej i czynią to w tych obszarach marginalizacji, z którymi nie radzi sobie administracja publiczna.
Gospodarka społeczna jest niekiedy określana także jako: nowa gospodarka społeczna (ang. new social economy), gospodarka popularna/powszechna (ang. popular economy), gospodarka ubogich (ang. economy of the poor), gospodarka społeczności lokalnych (ang. economy of local communities), gospodarka obywatelska (ang. civic economy), gospodarka pracy (ang. labour economy), gospodarka współpracy (ang. cooperative economy)[1].
W literaturze przedmiotu gospodarka społeczna jest niekiedy omawiana łącznie z koncepcją „gospodarki solidarnej” lub „solidarnościowej” (ang. social and solidarity economy). Podejście takie stosują m.in. UNRISD[2] i Międzynarodowa Organizacja Pracy[3]. Termin gospodarka solidarna używany jest głównie we Francji, Ameryce Łacińskiej i Quebecu do rozróżnienia między „starymi” i „nowymi” mechanizmami i organizacjami gospodarki społecznej. Podkreśla się w ten sposób fakt, że niektóre starsze podmioty (np. w obszarze bankowości i ubezpieczeń) stały się już częścią głównego nurtu gospodarki kapitalistycznej. Tymczasem nowa gospodarka solidarnościowa dąży do przeciwdziałania czarnemu rynkowi i gospodarce reprezentowanej np. przez organizacje przestępcze, gangi lub mafię. Gospodarka solidarna obejmuje organizacje sprawiedliwego handlu, spółdzielnie pracownicze, związki zawodowe, ruchy open-source i otwartego dostępu, wspólnotową produkcję partnerską, etyczne organizacje zakupowe i lokalne waluty. Gospodarka solidarna obejmuje również inwestycje społeczne i innowacje społeczne[4].
W języku polskim „gospodarka społeczna” jest często błędnie określana także jako „ekonomia społeczna” co wynika z niepoprawnego tłumaczenia angielskiego zwrotu „social economy”[5]. Określenie „ekonomia społeczna” odnosi się bowiem do odrębnej subdyscypliny ekonomii określanej jako socjoekonomika (ang. social economics lub socioeconomics), a nie do odrębnego typu gospodarki jako przedmiotu badań ekonomii (gospodarki społecznej).