Gwido z Arezzo
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Gwido z Arezzo, Aretinus, Guido Monaco (ur. 990–1000, zm. 1045–1050) – włoski benedyktyn z opactwa Pomposa, teoretyk muzyki, czczony jako błogosławiony Kościoła katolickiego[1].
Data urodzenia |
990–1000 | ||
---|---|---|---|
Data śmierci |
1045–1050 | ||
Czczony przez | |||
Wspomnienie | |||
|
Pierwsze nauki pobierał w opactwie w Pomposa koło Ferrary. W 1025 roku, za wstawiennictwem bpa Teobalda, otrzymał stanowisko nauczyciela chóru chłopięcego w Arezzo, gdzie też przebywał przez dłuższy czas. Później sporo podróżował odwiedzając m.in. Saint-Maur-des-Fossés, Évreux, Saint-Denis i Canterbury. Potem wezwał go Jan XIX, któremu mógł wręczyć swoje Antiphonarium, streszczenie reguł rytmiki, z którego zachowała się Praefatio[1]. Prawdopodobnie w ostatnich latach życia wstąpił do klasztoru kamedułów. Tęsknił za życiem mnicha-eremity w duchu św. Romualda, więc osiadł najpierw w klasztorze w Fonte Avellana, następnie w Camaldoli, w końcu powrócił do klasztoru Św. Krzyża w Fonte Avellana[1].
Udoskonalił zapis nutowy i wprowadził nową metodę śpiewu – solmizację, opartą na nazwach poszczególnych dźwięków heksachordu (diatonicznego postępu 6 dźwięków), utworzonych od początkowych zgłosek wierszy w hymnie na cześć św. Jana Chrzciciela: ut, re, mi, fa, sol, la (w XVII w., ze względu na trudność w wykonywaniu sylaby ut, zmieniono ją na do i dodano si)[2].
W słynnym traktacie Micrologus (Micrologus de disciplina artis musicae) opisał praktykę polifoniczną swoich czasów – technikę organalną. Napisał również pełny traktat o muzyce, oraz jego wierszowaną przeróbkę pod tytułem Regulae rhytmicae jak i Epistola de ignoto cantu[1].
Muzyka liturgiczna wczesnego średniowiecza, uprawiana w Europie Zachodniej, zapisywana była przy pomocy specjalnych znaków zwanych neumami (z języka greckiego vευμα - znak, skinienie). Podstawą notacji były dwa znaki: VIRGA (I) - kreska i PUNCTUM (.) - kropka). Najpierw neumy pisano na jednej linii, a na przełomie X i XI wieku Guido z Arezzo wprowadził dwie kolorowe linie – czerwoną dla dźwięku f i żółtą dla dźwięku c1. Z czasem zaczęto używać czterech linii spełniających jednocześnie funkcję kluczy, co rozwiązało problem wysokości dźwięków. Notacja diastematyczna - zastąpiła ona notację cheironomiczną (z gr. cheir χέρι - ręka). Notacja diastematyczna, była to już notacja liniowa różnicująca położenie neum.
- Pamiątka Gwidona z Arezzo, który stworzył system sol-fa.
- Hymn na cześć św. Jana Chrzciciela.
Dzięki zasługom na niwie muzycznej, od XVI wieku zaczęto czcić Gwidona jako błogosławionego. Jego imieniem nazwano krater na Merkurym (1976)[3].
Wspomnienie liturgiczne bł. Gwidona obchodzone jest w Kościele rzymskokatolickim 7 września.