Guzek siostry Mary Joseph
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Guzek siostry Mary Joseph, węzeł siostry Mary Joseph[1], objaw siostry Mary Joseph[2] – palpacyjnie stwierdzalny guz w okolicy pępka, będący następstwem przerzutów do okołopępkowych węzłów chłonnych z nowotworów narządów jamy brzusznej lub miednicy, a rzadziej w wyniku lokalnego szerzenia się procesu rozrostowego przez ciągłość[3]. W tej okolicy najczęściej lokalizują się przerzuty raka jajnika, raka żołądka, raka trzustki i raka jelita grubego[4]. U kobiet źródłem przerzutów do okolicy pępka najczęściej jest rak jajnika, a u mężczyzn żołądka[3].
Przerzuty stanowią niemal 90% nowotworów tego obszaru (w pozostałych przypadkach pierwotnymi nowotworami złośliwymi okolicy pępka są nowotwory skóry, głównie czerniak[5]), jest to więc późny objaw już zaawansowanej choroby nowotworowej[5][6].
Szacuje się, że guzek siostry Mary Joseph może towarzyszyć 1–3% przypadków nowotworów jamy brzusznej lub miednicy[7][8][9][10]. Bywa pierwszą manifestacją choroby nowotworowej[11]. Częściej jest stwierdzany u kobiet[8][10]. W diagnostyce pomocne są biopsja i badanie histopatologiczne oraz badania obrazowe[3][6].
Guzek zwykle cechuje się nieregularnym odgraniczeniem i twardą konsystencją. Może być bolesny. Powierzchnia zmiany często jest owrzodziała lub martwicza; może występować krwista, surowicza lub ropna wydzielina[10][12][13]. Guzki zwykle mają wielkość od 0,5 do 2 cm, choć mogą być znacznie większe, osiągając nawet 10 cm[4][12]. Wymagają różnicowania z przepukliną pępkową, naczyniakiem, endometriozą, chorobą Pageta, blizną przerostową, ziarniniakiem i wypryskiem[6].
Możliwymi mechanizmami tłumaczącymi powstanie guzka siostry Mary Joseph mogą być[3][6][10][12]:
- szerzenie przez ciągłość z nacieczonej otrzewnej (najczęstsza droga)
- bogate unaczynienie limfatyczne z licznymi połączeniami z innymi grupami węzłów, w tym pachowymi, pachwinowymi i okołoaortalnymi
- bogate unaczynienie tętnicze
- połączenia żylne z żyłą piersiową wewnętrzną, żyłą nabrzuszną powierzchowną i układem wrotnym
- szerzenie się komórek nowotworowych poprzez moczownik (rak pęcherza moczowego) i inne struktury będące pozostałościami płodowymi.
W 1949 objaw ten został nazwany (przez Hamiltona Baileya) imieniem pielęgniarki, która jako pierwsza zauważyła, że chorzy z nowotworami w jamie brzusznej lub miednicy mają guzek w okolicy pępka[9].