Immanuel Kant
niemiecki filozof, profesor w Królewcu / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Immanuel Kant?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Immanuel Kant (ur. 22 kwietnia 1724 w Królewcu, zm. 12 lutego 1804 tamże) – niemiecki filozof, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Jeden z najwybitniejszych reprezentantów oświecenia[1].
Ten artykuł należy dopracować |
Data i miejsce urodzenia |
22 kwietnia 1724 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 lutego 1804 | ||
Narodowość | |||
| |||
| |||
|
Kant zasłynął głównie jako epistemolog i etyk, dotykając też estetyki, zagadnień zaliczanych do filozofii przyrody i nauki – w tym matematyki i fizyki – oraz filozofii polityki. W tej pierwszej dziedzinie połączył wcześniejsze doktryny racjonalistyczne i empiryczne. Podobnie jak część racjonalistów i empirystów był krytyczny do w pełni realistycznego wyjaśniania obserwacji, przez co jest zaliczany do idealistów. Charakterystycznym elementem jego doktryny była transcendentalność – opinia, że podmiot jest poznawczym warunkiem przedmiotu. Przez to jego epistemologia jest znana jako idealizm transcendentalny lub krytyczny i kontrastowana z idealizmem subiektywnym niektórych empirystów jak poprzedzający go George Berkeley. Część poglądów Kanta odróżnia go też od innych empirystów:
- spekulował o rzeczywistości niedostępnej zmysłom, konkretniej o rzeczach samych w sobie, które nazwał noumenami, a także o Bogu;
- wierzył w możliwość wiedzy a priori, także wykraczającej poza samą logikę.
Z drugiej strony Kant był też krytyczny do klasycznej metafizyki, np. dotychczasowych prób dowodzenia istnienia Boga[1] jak te u tomistów i G.W. Leibniza. Pod tym względem kantyzm czerpie z empiryzmu; jest też znany jako filozofia krytyczna.
Królewiecki filozof to także twórca deontologii – jednego z głównych kierunków etyki obok etyki cnót i konsekwencjalizmu; etyka Kantowska jest kontrastowana zwłaszcza z utylitaryzmem[potrzebny przypis].
Kant otwiera poczet klasycznych idealistów niemieckich; do kantyzmu odwoływały się też neokantyzm (kontynuacja), fenomenologia (rewizja) oraz pozytywizm logiczny (opozycja). Z tego ostatniego wywodzi się bliższy Kantowi popperyzm znany też jako krytyczny racjonalizm. Kantyzm wywarł też wpływ na szkoły i kierunki, z którymi kontrastował; tomizm to system filozoficzny oparty na epistemologii realistycznej i dążący do wiedzy drogą metafizyki, jednak jedną z postaci neotomizmu jest tomizm transcendentalizujący.
Dzieło Kanta Kritik der reinen Vernunft umieszczone zostało w Indeksie ksiąg zakazanych dekretem z 1827 roku[2].