Język musi
język austronezyjski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Język musi, także: palembang[1], malajski miasta Palembang (baso Palembang)[2][3] – język austronezyjski używany w prowincji Sumatra Południowa w Indonezji[1]. Według danych z 2000 roku posługuje się nim 3,1 mln osób. Służy jako lokalna lingua franca[1].
Obszar | |||
---|---|---|---|
Liczba mówiących |
3,1 mln (2000) | ||
Klasyfikacja genetyczna | |||
Status oficjalny | |||
Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||
Kody języka | |||
ISO 639-3 | mui | ||
IETF | mui | ||
Glottolog | musi1241 | ||
Ethnologue | mui | ||
Linguist List | mui | ||
BPS | 0052 2 | ||
Występowanie | |||
Rozprzestrzenienie geograficzne dialektów musi | |||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
W niektórych publikacjach terminy „musi” i „palembang” są ze sobą utożsamiane[4]. Inni autorzy czynią między nimi rozróżnienie[5]. „Musi” to nazwa okolicznej rzeki, a Palembang to ośrodek administracyjny prowincji. W publikacji Ethnologue (wyd. 18, 2015) musi i palembang wymieniono jako dwie grupy dialektów języka musi[1][uwaga 1]. J. McDowell i K. Anderbeck (2020) pod pojęcie języka musi włączają dwa kompleksy dialektalne: Upper Musi i Palembang-Lowland. Kompleks Upper Musi obejmuje dialekty: musi właściwy, pegagan, col[uwaga 2] i rawas, a Palembang-Lowland zawiera w sobie mniejsze grupy: Palembang (dialekty: lama/alus – tradycyjny, pasar/sari-sari – handlowy oraz pesisir) i Lowland (penesak, lematang ilir i belide)[6].
Odmiana sari-sari/pasar (handlowa) przyjęła się jako główny język miasta Palembang, a zarazem stanowi ogólny środek komunikacji w prowincji Sumatra Południowa. Jest wykorzystywana w kontaktach międzyetnicznych i handlu; pojawia się też w mediach lokalnych. Blisko spokrewniona odmiana alus/lama/asli (tradycyjna) w dużej mierze wyszła z użycia, ale zachowała się jako język niektórych wsi (co odzwierciedla nazwa palembang dusun)[7]. Jednocześnie alus odgrywa pewną rolę jako jeden z poziomów mowy (używany przy zwracaniu się do osób starszych lub szanowanych oraz podczas pewnych tradycyjnych uroczystości)[3]. W mieście odmiana tradycyjna ma niski status, lecz wśród mieszkańców wsi uchodzi za formę bliższą pierwotnemu językowi palembang[8].
Musi należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue tworzy część tzw. makrojęzyka malajskiego[1]. Na płaszczyźnie słownictwa dialekty palembang wykazują wpływy języka jawajskiego[9]. W szczególności dotyczy to odmiany tradycyjnej, która zachowała większy zasób leksyki jawajskiej. Odmiana handlowa jest natomiast stosunkowo bliska językowi indonezyjskiemu (zarówno standardowemu, jak i dżakarckiemu)[10]. Rozwinęły się formy pośrednie między indonezyjskim a palembang (Palembang Indonesian); ich domeną są reklamy i audycje radiowe[11].
Charakter pożyczek jawajskich łączy odmianę tradycyjną z językiem banjar (z Kalimantanu), który ma podobny repertuar takich zapożyczeń; wskazuje to na znaczny kontakt między regionami[12]. Obecność wpływów jawajskich wyróżnia palembang pośród języków malajskich południowej Sumatry[13].
Piśmiennictwo jest słabo rozwinięte[14]. Istnieje tradycja literatury ustnej[15]. W edukacji i sferze religijnej preferowany jest język indonezyjski[14].