Konfederacja żołnierska
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Konfederacja żołnierska (także konfederacja wojskowa) – w dawnej Polsce i Litwie, w XVII wieku związki żołnierzy powstające zwykle w wyniku buntu z powodu niewypłacania żołdu. Konfederaci obierali sobie dowódców (regimentarzy) i najeżdżali dobra królewskie lub kościelne i siłą ściągali zaległy żołd. Pierwszym aktem związkowych było wypowiedzenie posłuszeństwa hetmanowi i wybranie innego wodza nazywanego marszałkiem konfederacji wojskowej. Obradowano publicznie, a dla utrzymania karności uchwalano nowe, bardzo surowe, artykuły wojskowe.
Ten artykuł dotyczy związku państw. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Prawo zabraniało zawiązywania konfederacji. Np. ustawa z 1609 r. Porządek około zachowania żołnierza (Volumina Legum, tom 2, f. 1662, s. 462) głosiła:
"Buntow y Konfederacyi żadnych, wieżdżania w dobra nasze [królewskie], duchowne, y świeckie czynić, aby się ciż żołnierze nie ważyli, sub poena capitis, infamiae, et confiscationis bonorum [pod karą śmierci, pozbawienia czci i przepadku mienia]. Czego My [król] żadnemi prywatnemi listami, y assekuraeyami, odpuszczać ani warować nie bçdziemy, ani będziem mogli, y choćbyśmy to uczynili, żadney wagi mieć nie będzie."
Zakazy te zwykle pozostawały bezskuteczne.