Kryzys jugosłowiański
Kryzys polityczny w relacjach ZSRR i SFRJ z 1948 roku, którego skutkiem było uniezależnienie się rządu komunistycznej Jugosławii od dyktatu Związku Radzieckiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Kryzys jugosłowiański?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Kryzys jugosłowiański – kryzys w 1948 roku w stosunkach pomiędzy Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) a Socjalistyczną Federacyjną Republiką Jugosławii (SFRJ), który doprowadził do oddalenia się SFRJ od kontrolowanego przez Józefa Stalina bloku państw (bloku wschodniego).
Kryzys ten był wynikiem stopniowo narastających napięć między obiema stronami. U jego podłoża stały eksponowana przez Jugosławię „własna koncepcja komunizmu” oraz prowadzenie samodzielnej polityki na arenie międzynarodowej (m.in. zaangażowanie w wojnę domową w Grecji, planowanie stworzenia federacji bałkańskiej czy zaangażowanie w sprawy Albanii, co Stalin odebrał jako chęć uczynienia z niej jugosłowiańskiego protektoratu), które to cechy odróżniały państwo Josipa Broza Tity od innych państw bloku wschodniego. Broz Tito nie reagował na coraz wyraźniejsze „sugestie” Stalina, aby ten całkowicie podporządkował się polityce ZSRR.
Od marca do czerwca 1948 roku ZSRR nasilił atak propagandowy na SFRJ, której zarzucał między innymi: „odejście od koncepcji marksizmu-leninizmu”, „porzucenie pozycji klasowych”, „nacjonalizm”, „zbyt szybką kolektywizację”, „pogwałcenie demokracji wewnątrzpartyjnej” i „antyradzieckość”. Stanowisko ZSRR poparły: Bułgaria, Czechosłowacja, Węgry i Rumunia.
28 czerwca 1948 roku Komunistyczną Partię Jugosławii wykluczono z Kominformu. Państwa bloku wschodniego zrywały stopniowo kontakty z Belgradem; rozpoczęła się izolacja Jugosławii w Europie Środkowo-Wschodniej. Stalinowi nie udało się obalić jugosłowiańskiego przywódcy, głównie za sprawą pomocy gospodarczej Zachodu i polityki wewnętrznej Broz Tity. Jugosłowiańska „własna wizja komunizmu” stała się faktem, co objawiało się między innymi we wprowadzeniu systemu samorządowego oraz polityczno-ekonomicznej decentralizacji, a później również w określaniu przez rady robotnicze polityki przedsiębiorstw, szpitali czy szkół, realizacją „trzeciej drogi” czy polityką niezaangażowania. Jugosławia nigdy nie wróciła do grupy państw podporządkowanych ZSRR.