Mionów
wieś w województwie opolskim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Mionów?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Mionów (dodatkowa nazwa w j. niem. Polnisch Müllmen) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4][5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
wieś | |||
Kaplica | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | |||
Liczba ludności (2011) |
205[1] | ||
Strefa numeracyjna |
77 | ||
Kod pocztowy |
48-250[2] | ||
Tablice rejestracyjne |
OPR | ||
SIMC |
0493830 | ||
50°22′52″N 17°47′25″E[3] | |||
|
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 205 osób[1].
Położenie
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Głogówek z gminą Biała. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].
Środowisko naturalne
W Mionowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dzierżysławic wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
Integralne części wsi
Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy na uczucie miłości[10]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości wymienia nazwę Milowan podając jej znaczenie „Lieblingsort”, czyli po polsku „Miejscowość miłości”[10].
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Miunow oraz nazwą niemiecką Polnisch Müllmen[11]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Polnisch Müllmen, a także wymienia polską nazwę Milowan oraz inne historyczne nazwy we fragmencie: „Polnisch Müllmen (1405 Polonischim Melwayn, 1416 Mylowano polonical, polnisch Milowan und Mielanow)”[12].
Niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Müllmen[13], z której w 1914 roku usunięto pierwszą część Polnisch pozostawiając Müllmen[10] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Müllmen została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwą Niederrode. 9 września 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Mionów[14]. W wyniku procesów lingwistycznych oraz zmian obie obecne nazwy nie wiążą się już z pierwszym znaczeniem.
We wsi znajdują się neolityczne i średniowieczne stanowiska archeologiczne. Podczas badań archeologicznych znaleziono ślady produkcji hutniczej (odkryto piece dymarkowe z III–IV w p.n.e). W obrębie słupowej budowli w osadzie z III w. n.e. wydobyto monetę cesarza rzymskiego Antonina Piusa[15].
Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1217. Wówczas książę Kazimierz I opolski podarował swojemu kanclerzowi Sebastianowi wsie Mionów i Wierzch. Sebastian następnie oddał Wierzch bratu, natomiast zachował Mionów. W latach 1381–1600 właścicielami wsi była rodzina Stral (Strzela)[15]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[16]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[17].
Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu młyńskie koło, po obu stronach ostrza kos w słup, a w otoku napis: POLL: MULLMEN: GEM: SIG: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Mionów / Powiat Prudnicki)[18]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 395 mieszkańców Mionowa 3 posługiwało się językiem niemieckim, 391 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[19].
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Mionów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem. Do głosowania uprawnione były w Mionowie 284 osoby, z czego 222, ok. 78,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 220, ok. 77,4% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 275 głosów (ok. 96,8% uprawnionych), w tym 274 (99,6%) ważne; za Niemcami głosowało 150 osób (54,7%), a za Polską 124 osoby (45,3%)[20]. W 1926 w Mionowie została założona jednostka ochotniczej straży pożarnej[21]. W 1931 w domu Jana Dziadka w Mionowie zorganizowano prywatną szkołę polską. Z czasem została ona przeniesiona do Wierzchu[22].
Podczas II wojny światowej amerykańskie lotnictwo bombardowało okolice wsi, jednak sama wieś nie ucierpiała wskutek nalotów. Armia Czerwona wkroczyła do Mionowa w drodze na Prudnik w marcu 1945 podczas operacji górnośląskiej[21].
Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[23]. Mieszkańcom Mionowa, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.
W latach 1945–1950 Mionów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia[24], w latach 1954–1959 do gromady Błażejowice, a w latach 1959–1972 do gromady Mochów.
W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[25], kotlarz[26], ślusarz[27]. Od 1972 do 1997 we wsi funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna[28]. W latach 1980–1983 wzniesiono nową remizę ochotniczej straży pożarnej[21]. W 1999 Mionów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[29].
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki[30].
Liczba mieszkańców wsi
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[35]:
- dom nr 22, z XIX w.
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mionowie chronione są ponadto[36]:
- układ ruralistyczny wsi
- kaplica pośrodku wsi
- kapliczka dzwonnica przy drodze na Wierzch, przy posesji nr 52
- dom mieszkalny w zagrodzie nr 20
- dom mieszkalny (wycużny) w zagrodzie nr 22
Mionów posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Hojnowice”, „Mionów”, „Wieś”[37].
W Mionowie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[38].
Katolicy z Mionowa należą do parafii św. Wawrzyńca w Wierzchu (dekanat Głogówek). We wsi znajduje się kaplica św. Jadwigi[39].
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mionowie[40].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Mionów prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[41].
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mionowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[42].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[43].
- Jan Piotr Chrząszcz (1857–1928) – kapłan i historyk regionalny, urodzony w Mionowie
- GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 786 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80951
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-27].
- Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
- Klimat: Mionów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-27].
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 82, OCLC 456751858 (niem.).
- Knie 1830 ↓, s. 476,488.
- Triest 1865 ↓, s. 1084.
- Max Broesike 1905 ↓, s. 840.
- Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
- Johann WolfgangJ.W. Wieland Johann WolfgangJ.W., Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.brak strony (książka)
- AndrzejA. Dereń AndrzejA., XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- 977 Polnisch Müllmen (Mionów) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- KazimierzK. Nabzdyk KazimierzK., Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
- Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2022-10-23]. (niem.).
- RyszardR. Nowak RyszardR., Ponad pół wieku w straży, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 21 (1013), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 maja 2010, s. 13, ISSN 1231-904X.
- BronisławB. Pawlik BronisławB., IV. Polskość powiatu w obliczu hitleryzmu i II wojny światowej, „Głos Włókniarza”, 4 (135), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, kwiecień 1971, s. 3.
- AndrzejA. Dereń AndrzejA., Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
- Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
- Śląsk 1949 ↓, s. 151.
- Śląsk 1949 ↓, s. 375.
- Śląsk 1949 ↓, s. 435.
- Plan Odnowy Miejscowości Mionów – Gmina Głogówek – Powiat Prudnicki – Województwo Opolskie [online], bip.glogowek.pl [dostęp 2022-10-23].
- Mionów, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2022-10-23] (pol.).
- RobertR. Hellfeier RobertR., Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
- Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-27].
- Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-27].
- Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 220.
- Wieś Mionów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 107. [dostęp 2013-01-09].
- Studium 2016 ↓, s. 64.
- Rozkład jazdy PKS na przystanku Mionów, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
- Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
- Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
- Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.
- Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10].
- Mionów, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09].