Oświecenie (epoka)
okres w kulturze (w Europie w latach 1688–1789) / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Oświecenie (epoka)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Oświecenie, in. wiek oświecenia (fr. siècle des Lumières), jako wiek rozumu[uwaga 1] czy wiek filozofów[uwaga 2] – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na koniec XVII wieku do początku XIX wieku[1], szerzący deizm, indyferentyzm religijny, naturalizm i krytykę Kościoła[2]. W rozumieniu szerszym: epoka w dziejach kultury europejskiej między barokiem a romantyzmem ze sztandarowym dziełem encyklopedią powszechną[3] i mottem:
Miej odwagę być mądrym[4].
Zobacz też: inne rozumienia słowa „oświecenie”. |
Wszystkie nazwy oddają przełomowy charakter tej epoki. Oświecony, czyli wyzwolony z wszelkich więzów, rozum ludzki ma być światłem rozjaśniającym drogę do poznania prawdy o świecie i człowieku, cechujący się:
- naturalizmem – przeciwnym wszelkiej nadprzyrodzoności, przez co ludzie oświecenia poprzestawali jedynie na tym, co można doświadczyć lub sprawdzić. Taka postawa sprzyjała między innymi rozwojowi nauk ekonomicznych i politycznych;
- racjonalizmem – który uznaje tylko to, co można udowodnić rozumem, przez co odrzucano objawienie boże, a w miejsce chrześcijaństwa stawiano religię naturalną i prawo naturalne z deizmem, czyli akceptacją Boga nietroszczącego się o świat;
- optymizmem – przejawiającym się w wierze w naturalną dobroć człowieka i nieograniczony postęp opierający się na nieograniczonych możliwościach poznawczych rozumu ludzkiego;
- reformizmem – dotyczącym zmian w życiu społecznym, religijnym, państwowym i politycznym, rezultatem czego było na przykład powstanie monarchii oświeconych i józefinizmu.[5]