Odrzywół
miasto w województwie mazowieckim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Odrzywół (powiat przysuski)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Odrzywół – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w miejsko-wiejskiej gminie Odrzywół, nad Drzewiczką[4][5]. Jest siedzibą gminy oraz rzymskokatolickiej parafii św. Jadwigi[6].
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia. |
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
Zabudowa śródmiejska w Odrzywole | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | |||
Prawa miejskie |
1418–1870, od 2024 | ||
Burmistrz |
Marian Kmieciak | ||
Powierzchnia |
7,9279[1] km² | ||
Wysokość |
150 m n.p.m. | ||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Strefa numeracyjna |
48 | ||
Kod pocztowy |
26-425[3] | ||
Tablice rejestracyjne |
WPY | ||
51°31′19″N 20°33′18″E | |||
TERC (TERYT) |
1423044[4] | ||
SIMC |
0630110[4] | ||
Urząd miejski ul. Warszawska 5326-425 Odrzywół | |||
| |||
Strona internetowa |
Uzyskał lokację miejską w 1418 roku[7]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony do gminy Ossa w powiecie opoczyńskim[8]. W latach 1870–1954 siedziba wiejskiej gminy Ossa, 1954–1972 gromady Odrzywół[9], a od 1973 nowej gminy Odrzywół[10]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa radomskiego, od 1999 w powiecie przysuskim w województwie mazowieckim. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta[1].
W Odrzywole krzyżują się droga wojewódzka nr 728 Grójec–Końskie (połączenie z DK7 – odległość do Warszawy 90 km) oraz droga krajowa nr 48 Tomaszów Mazowiecki–Kock (odległość do Radomia 45 km; od Łodzi 90 km).
Odrzywół założony został w 1418 przez Dobrogosta Czarnego Odrzywolskiego herbu Nałęcz (starosty radomskiego, ówczesnego właściciela tych ziem) we włościach wsi Wysokin. Zgodę na założenie miasta wydał król Władysław II Jagiełło za umożliwienie przeprawy wojskom polskim podążającym pod Grunwald przez Wisłę. Przeprawę umożliwił most pontonowy. W tych czasach był to pierwszy tego typu sposób przeprawy w Polsce.
Odrzywół posiadał prawa miejskie od 1418 r. (pierwotnie jako Wysokin) do 1867. Zostały mu one odebrane przez cara Aleksandra II z dynastii Romanowów za udział i pomoc w powstaniu styczniowym.
Kościół św. Jadwigi i św. Stanisława w Odrzywole został wybudowany na początku XX wieku w stylu neogotyckim. Przy kościele odrzywolskim stoi parterowa zabytkowa osiemnastowieczna plebania. Została wybudowana w 1790 w wyniku ofiarności parafian odrzywolskich na rzucie prostokąta. Posiada dach mansardowy i ganek wsparty na dwóch kolumnach, co przypomina XVIII-wieczny dworek szlachecki. Od wschodniej strony posiada dobudówkę. W plebanii w kwietniu 1809 przebywał książę Józef Poniatowski.
W 1921 w Odrzywole mieszkało 389 Żydów, co stanowiło 29,1% ogółu mieszkańców. Mieli swoją synagogę i korzystali z cmentarza w Nowym Mieście nad Pilicą. W 1941 hitlerowcy utworzyli getto, zgromadzono w nim około 750 Żydów, getto zostało zlikwidowane w sierpniu 1942, wywożąc uwięzionych do getta w Nowym Mieście, a stamtąd do obozu zagłady w Treblince[11].
- Budynek plebanii przy kościele parafialnym w Odrzywole
- Kościół parafialny pw. św. Jadwigi i św. Stanisława
- Strażnica OSP w Odrzywole
- Budynki mieszkalne przy ul: Kościelnej, Opoczyńskiej, Radomskiej, Tomaszowskiej, Warszawskiej, pl. Kilińskiego w Odrzywole
- Figura przydrożna św. Jana Nepomucena
- Figura przydrożna Chrystusa
- Herb Odrzywołu
- Fragment Rynku
- Zabudowa śródmiejska
- Kościół św. Jadwigi i św. Stanisława w Odrzywole
- Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 843 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 419).
- Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 419)
- Uchwała Nr 13g/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu opoczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
- Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
- TOP – Tygodnik Opoczyński – przegląd artykułu [online], www.opoczno-top.pl [dostęp 2019-09-19].
- strona Urzędu Gminy Odrzywół
- Odrzywół, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 394.