Okres przedrzymski na Półwyspie Iberyjskim
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Przed najazdem Rzymian i okresem rzymskim, Półwysep Iberyjski zamieszkiwały różne ludy niezjednoczone politycznie, ani gospodarczo. Iberowie byli pod silnym wpływem kultur kolonizatorskich (greckiej, fenickiej, kartagińskiej). Bardziej zbliżali się do grupy kultur indoeuropejskich Celtowie, przybyli między VII i VI w. p.n.e. Osiedlając się na nowych terenach często asymilowali się z tamtejszą ludnością, czego w tym przypadku owocem była kultura celtyberyjska.
- Osobny artykuł: Kultura El Argar.
Ten artykuł od 2010-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji: Dla weryfikacji artykuł potrzebuje źródeł. |
Gospodarka Iberów, zamieszkujących wybrzeża Morza Śródziemnego, opierała się na rolnictwie (zboża, len, winorośl), hodowli (woły, owce, świnie, konie) oraz częściowo na górnictwie. Silnie rozwinięte było tkactwo. Handel - głównie zewnętrzny - zdominowany był przez Greków (centrum handlu na Rodos) i Kartagińczyków (centrum handlu w Kartaginie). Już w tych czasach posługiwano się monetą jako środkiem płatniczym.
Część północną półwyspu zamieszkiwali Celtowie i Celtyberowie, do których wpływy kultur kolonizatorskich docierały w o wiele mniejszym stopniu. Były to ludy o koczowniczym trybie życia, dominowała u nich hodowla, ale znali się też wyśmienicie na metalurgii. W dzisiejszej kulturze baskijskiej i katalońskiej można doszukać się pewnych wpływów celtyckich i celtyberyjskich.
Północ, a w szczególności północny zachód półwyspu (Galicję) zamieszkiwali celtyccy Gallekowie - twórcy wielu grodów, grodzisk - tzw. castro - otoczonych często kilkoma murami, z domostwami wznoszonymi na planie koła i ze stożkowymi dachami ze słomy. Gallekowie utrzymywali się z hodowli zwierząt, ew. połowu ryb i owoców morza. Byli też wspaniałymi złotnikami. Wzdłuż Gór Kantabryjskich zamieszkiwali m.in. Baskowie oraz kolejne celtyckie plemiona: Asturowie i Kantabrowie.
W zachodniej części płaskowyżu (tzw. Mesety) osiedlił się lud Wettonów - znanych z verracos - rzeźb z motywami zwierzęcymi. Na terenie dzisiejszej Portugalii osiedlili się Luzytanie - głównie hodowcy i górnicy. Środkowe dorzecze rzeki Duero zamieszkiwali Wakceowie - lud typowo rolniczy.
W południowej części półwyspu mieszkały ludy Turduli oraz Turdetani (zamieszkujący rejon Tartessos).