Osiedla żydowskie
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Osiedla żydowskie (hebr. התנחלות, hitnachalut; arab. المستوطنات) – społeczności mieszkalne utworzone przez Żydów na terenach arabskich zajętych przez Izrael po wojnie sześciodniowej w 1967 roku, czyli na Zachodnim Brzegu, w Strefie Gazy, na półwyspie Synaj i na Wzgórzach Golan. Zgodnie z postanowieniami traktatu pokojowego z Egiptem osiedla zostały wycofane z Synaju, a na podstawie decyzji Ariela Szarona osiedla wycofano ze Strefy Gazy i Północnej Samarii. Współcześnie osiedla istnieją i rozwijają się na Zachodnim Brzegu (łącznie ze Wschodnią Jerozolimą) i Wzgórzach Golan.
Państwo Izrael dokonało jednostronnych aneksji Wschodniej Jerozolimy (w 1980 rok) oraz Wzgórz Golan (w 1981 rok), które zostały nieuznane i potępione przez społeczność międzynarodową[1]. Zgodnie z izraelskim stanowiskiem są one częścią państwa. Zachodni Brzeg ani żadna jego część nie zostały nigdy anektowane przez Izrael i pozostają pod zarządem administracji wojskowej. Mieszkańcy osiedli są objęci prawem cywilnym obowiązującym w Izraelu.
Osiedle, aby powstać, musi spełnić określone wymogi ustanowione przez izraelski rząd. Jednak wśród nich można wyróżnić też takie, które powstawały wbrew prawu obwiązującemu w Izraelu lub bez autoryzacji rządu (tzw. osiedla nieautoryzowane, ang. outposts). Tworzono je głównie w latach 90. XX wieku jako sprzeciw wobec Porozumień z Oslo. Osiedla funkcjonują pojedynczo w ramach struktur samorządowych stworzonych przez Radę Jesza. Większe skupiska osiedli, położonych blisko siebie, tworzą tzw. bloki osiedli.
W świetle prawa międzynarodowego wszystkie osiedla żydowskie są nielegalne[2][3][4], jako takie są potępiane przez zdecydowaną większość członków ONZ[5] i sekretarza generalnego ONZ[6], a także przez Unię Europejską[4][7][8]. Ponadto izraelska obecność na Zachodnim Brzegu oraz we Wschodniej Jerozolimie jest uznawana za okupację i pogwałcenie praw człowieka i obywatela społeczności palestyńskiej[3][9]. Specjalny sprawozdawca ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka na okupowanych terytoriach palestyńskich Michael Lynk w 2021 roku podkreślił, że osiedla na Zachodnim Brzegu i we Wschodniej Jerozolimie stanowią naruszenie Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego i noszą znamiona zbrodni wojennej[10].