Przedwojenne rozgrywki piłkarskie woj. białostockiego
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Przedwojenne Rozgrywki Piłkarskie Województwa Białostockiego rozpoczęły się w latach 1920-1924 wraz z formowaniem pierwszych klubów. Na początku miały głównie charakter meczów towarzyskich, bądź rozgrywek miejskich. Pierwszym występem w regularnych rozgrywkach zalicza się start Cresovi Grodno w rozgrywkach B klasy w roku 1923. Cresovia zwyciężyła rywalizację, ale ze względu na koszta i "niechęć" Wileńskiego OZPN-u nie przystąpiła do rozgrywek klasy A.
Rok 1924 to już start dwóch klubów reprezentujących województwo białostockie, Cresovi oraz drużyny WKS 42 Pułku Piechoty w rozgrywkach klasy B Wileńskiego OZPN. Był to dobry start, gdyż oba kluby awansowały do klasy A. W 1925 nastąpiła roczna pauza w rozgrywkach A, B i C klasy.
W 1926 roku beniaminkowie z białostocczyzny dość dobrze radzili sobie z drużynami z Wilna, jak się okazało później, tylko na boisku. Po rozgrywkach działacze Wileńskiego OZPN-u z sobie tylko znanych powodów zmienili wyniki kilku meczów przyznając walkowery drużynom Wileńskim. I tak 42 PP, który w rywalizacji zajął 3. miejsce został zdegradowany, a Wilja Wilno zajmująca ostatnie miejsce utrzymała się w A klasie.
Fakt ten sprawił, że w następnym sezonie kluby z Białegostoku zorganizowały rozgrywki B klasy pod patronatem Warszawskiego OZPN. WKS 42 Pułk Piechoty wygrał swoją grupę, ale w barażach do A klasy przegrał z drużyną z Siedlec. Cresovia w tym czasie walczyła w Wileńskiej A klasie, niestety zajęła ostatnie miejsce. Po sezonie drużyny Grodzieńskie postanowiły wspólnie z Białymstokiem przenieść się do Warszawskiego OZPN.
W roku 1928 w ramach B klasy stworzono 2 grupy: białostocką (7 drużyn) i grodzieńską (6 drużyn). Zwyciężyły zespoły WKS 42 Pułku Piechoty oraz 76 PP Grodno. Dnia 24 marca 1929 powstał Białostocki OZPN, powołana została Białostocka Klasa A, także 2 grupy klasy B oraz 3 grupy klasy C. Do klasy A awansowały 3 drużyny z Białegostoku i 3 drużyny z Grodna (najlepsze drużyny z poprzedniego sezonu).
Utworzenie BOZPN w 1929 roku przyczyniło się to do rozwoju piłki nożnej oraz powstawania nowych klubów w województwie. Była to także jedyna realna możliwość awansu do najwyższej klasy rozgrywkowej. Głównym motorem napędowym lig białostockich były dwa ośrodki - Grodzieński i Białostocki. Przy czym bez wątpienia sportowo wygrywali piłkarze z Grodna, głównie z WKS Grodno. Przez 11 lat swojego działania żadna z drużyn z białostocczyzny nie zdołała się zakwalifikować do MP lub Ligi. Ten fakt pokazuje, że poziom piłki nożnej na białostocczyźnie nie był zbyt wysoki. Kluby nie były zbyt bogate, a w końcówce lat 30. kilka z nich wycofało się lub zostało zdegradowanych z powodów finansowych. Znamiennym był także fakt, że trenerami drużyn np. białostockich byli grający piłkarze. Pomimo trudności finansowych oraz braku ogólnopolskich sukcesów, piłka nożna stawała się coraz popularniejsza, a na mecze przychodziły tłumy.
Duży wkład w dziedzictwo sportowe i piłkarskie wniosły żydowskie kluby sportowe. Najsilniejsze z nich to ŻKS Białystok, Makabi Grodno i Makabi Białystok.
W latach 30. do klubów z Białegostoku i Grodna dołączyły zespoły z Łomży, Grajewa i Suwałk. Największy sukces odniosła drużyna z Grajewa, Warmia w swoim debiucie w A klasie zdobyła Mistrzostwo Okręgu i walczyła w eliminacjach do Ligi.
Ze względu na wybuch II wojny światowej oraz oględnie prowadzone statystyki, rozgrywki nie posiadają dostatecznej dokumentacji. Oznacza to, że mogą w przyszłości nastąpić pewne zmiany w tabelach i wynikach meczów. Dotyczy to głównie klasy B i C, choć także brakuje wyników poszczególnych meczów w A klasie.