Rozpad Czechosłowacji
zakończenie istnienia Czechosłowacji i powstanie w jej miejsce dwóch państw : Czech i Słowacji / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Rozpad Czechosłowacji?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Rozpad Czechosłowacji (cz. Zánik České a Slovenské Federativní Republiky[1], słow. Zánik Českej a Slovenskej Federatívnej Republiky[2]) – podział Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej (Czechosłowacji) na dwa suwerenne[3] państwa: Republikę Czeską i Republikę Słowacką[4]. Czechosłowacja przestała istnieć po 74 latach i 64 dniach od jej utworzenia. Rozpad dokonał się 31 grudnia 1992, a 1 stycznia 1993 był pierwszym dniem istnienia obydwu jej państw-sukcesorów[5].
Za autorów decyzji o podziale Czechosłowacji powszechnie uważa się premiera Republiki Słowackiej – Vladimíra Mečiara oraz premiera Republiki Czeskiej – Václava Klausa, dwóch niezwykle ambitnych polityków, którzy uzyskali dominującą pozycję w swych republikach i nie chcieli dzielić się władzą. Obaj byli rozłamowcami – rozsadzili od wewnątrz swoje partie, by przy wykorzystaniu radykalnych haseł ugrać więcej głosów w kolejnych wyborach. Obaj też wierzyli, że najłatwiej osiągną ten cel poprzez odwoływanie się do rzekomego konfliktu czesko-słowackiego. Klaus twierdził, że odczytali oni nastroje społeczne, jednak były dysydent i pierwszy czeski minister spraw zagranicznych Jiří Dienstbier uważa, że bezpośrednią przyczyną rozpadu państwa były wielkie osobiste ambicje zarówno Klausa, jak i Mečiara, którzy nie chcieli dzielić się władzą we wspólnym państwie, bowiem woleli być przywódcami swoich mniejszych krajów i tak prowadzili negocjacje, by zakończyły się one rozdzieleniem Czechosłowacji[5]. Klaus i Mečiar parli do celu, stosując metodę faktów dokonanych. Politycy zignorowali petycje i apele o przeprowadzenie referendum, bowiem zdawali sobie sprawę z tego, że większość społeczeństwa (Słowacy w trochę mniejszym stopniu niż Czesi) jednak nie popiera zaniku Czechosłowacji i tworzenia dwóch osobnych, samodzielnych państw. Premierzy się tym nie przejmowali, działali z wielką stanowczością oraz nadspodziewaną skutecznością nie tylko ponad głowami wolnego i – wydawałoby się – już demokratycznego społeczeństwa, a także ponad głowami federacyjnych władz, które – po abdykacji Havla – uznały, że rozpad Czechosłowacji jest nieuchronny. Klausowi i Mečiarowi chodziło nie tyle o zachowanie władzy, ile o jej poszerzenie i dopełnienie, o uzyskanie władzy niepodzielnej i całkowitej, a taką władzę mogli zyskać tylko w odrębnych, samodzielnych państwach. Jakiego rodzaju politykami, jakiego typu charakterami byli Klaus i Mečiar okazało się później, kiedy już dopięli swego i odgrywali kluczowe role na politycznej scenie w swoich państwach. W 1992 r. wydawało się, że różni ich zbyt wiele, by mogli działać dla dobra wspólnego państwa Czechów i Słowaków[6].