Ryś rudy[21] (Lynx rufus) – drapieżny ssak z rodziny kotowatych. Występuje w Ameryce Północnej, na większości terenów kontynentalnych Stanów Zjednoczonych od południowej Kanady do północnego i środkowego Meksyku. Żyje na terenach zalesionych, a także na półpustyniach, terenach zurbanizowanych i bagnistych. Występuje na większości swego pierwotnego zasięgu występowania.
Z szarobrązowym futrem, bokobrodami i czarnymi pędzelkami, ryś rudy jest podobny do innych przedstawicieli rodzaju Lynx. Jest mniejszy od rysia kanadyjskiego i dwa razy większy od kota domowego. Posiada charakterystyczną czarną kratę na przednich łapach oraz krótki ogon z czarnymi, poprzecznymi pręgami. Wyróżnia się dwanaście podgatunków rysia rudego.
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Ryś rudy
Lynx rufus[1] |
(Schreber, 1777) |
|
|
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty |
Królestwo
|
zwierzęta |
Typ |
strunowce |
Podtyp |
kręgowce |
Gromada |
ssaki |
Podgromada |
żyworodne |
Infragromada |
łożyskowce |
Rząd |
drapieżne |
Podrząd |
kotokształtne |
Rodzina |
kotowate |
Podrodzina |
koty |
Rodzaj |
ryś |
Gatunek |
ryś rudy |
Synonimy |
- Felis rufa Schreber, 1777[2]
- Lynx montanus Rafinesque, 1817[3]
- Lynx floridanus Rafinesque, 1817[3]
- Lynx fasciatus Rafinesque, 1817[3]
- Felis maculata Horsfield & Vigors, 1829[4]
- Lynx baileyi Merriam, 1890[5]
- Lynx texensis J.A. Allen, 1895[6]
- Lynx rufus eremicus Mearns, 1897[7]
- Lynx rufus californicus Mearns, 1897[8]
- Lynx gigas Bangs, 1897[9]
- Lynx rufus peninsularis O. Thomas, 1898[10]
- Lynx fasciatus pallescens Merriam, 1899[11]
- Lynx (Cervaria) fasciatus oculeus Bangs, 1899[12]
- Lynx calcaratus Cope, 1899[13]
- Lynx rufa fasciata: Elliot, 1901[14]
- Lynx uinta Merriam, 1902[15]
- Lynx ruffus escuinapae J.A. Allen, 1903[16]
- Lynx californicus fischeri Merriam, 1910[17]
- Lynx rufus superiorensis R.L. Peterson & Downing, 1952[18]
- Felis rufus koakudsi Kurtén, 1965[19]
|
|
Podgatunki |
- L. r. rufus (Schreber, 1777)
- L. r. escuinapae J.A. Allen, 1903
- L. r. fasciatus Rafinesque, 1817
- L. r. oaxacensis G.G. Goodwin, 1963BŁĄD
|
|
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[20] |
|
Zasięg występowania |
|
|
|
|
Zamknij
Najchętniej poluje na króliki i zające, ale żywi się różnymi zwierzętami – od owadów i małych gryzoni, po jelenie i antylopy widłorogie. Wybór ofiary zależy od lokalizacji, środowiska, pory roku i liczebności zwierząt. Jak większość kotowatych ryś rudy jest zwierzęciem terytorialnym i samotnikiem, choć areały osobników mogą częściowo się pokrywać. Do znakowania terenu używa kilku metod: zostawia ślady pazurów na drzewach, znakuje teren kałem lub moczem. Rysie rude rozmnażają się w zimie i na wiosnę, ciąża trwa dwa miesiące.
Choć ryś rudy jest obiektem polowań ludzi, zarówno dla sportu, jak i dla futra, stan jego populacji jest uznawany za dobry. W mitologii rdzennych Amerykanów i w folklorze europejskich osadników występuje jako nieuchwytny drapieżnik.